TOP TEN ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 2 - Αχιλλέας Παπακωνσταντής

1. PULP FICTION του Quentin Tarantino

Δε ξέρω αν είναι η καλύτερη ταινία της δεκαετίας (θα μπορούσε κάλλιστα) ή η πιο επιδραστική (που σίγουρα είναι). Η κορυφή ανήκει σε μια ξεκάθαρα προσωπική επιλογή, αφιερωμένη σε μια από εκείνες τις στιγμές που νιώθεις πως σε καθορίζουν για πάντα. Αν και υποθετικές κρίσεις δεν πρέπει να γίνονται, το σίγουρο είναι ότι το αριστούργημα του Tarantino με έφερε στο Godard, τον Melville, το Scorsese, τα αμερικάνικα b-movies, το σινεμά ολόκληρο. Ευχαριστώ Quentin.

2. GOODFELLAS του Martin Scorsese

Δεν είναι τυχαίο που σκηνοθέτες τόσο ετερόκλητοι όπως ο Peter Jackson και ο Wes Anderson δηλώνουν πώς η ταινία που φροντίζουν να έχουν πάντα μαζί τους στα γυρίσματα είναι τα Καλά Παιδιά: κάθε φορά που νιώθουν να έχουν κολλήσει, εκεί βρίσκουν τη λύση. Ο Marty μας χαρίζει απλόχερα ένα σπάνιο δώρο, ένα πραγματικό μάθημα σκηνοθεσίας όπου όλα (μα όλα) δένονται σε ένα τέλεια αρμονικό σύνολο. Θες μονοπλάνα, jump cuts, ερμηνείες ή σινεμά χαρακτήρων; Στο Goodfellas θα τα βρεις όλα. Ανεπανάληπτο.

3. LA BELLE NOISEUSE του Jacques Rivette

Διατηρώντας ψηλά τη σημαία της, γερασμένης πλέον, nouvelle vague, o Jacques Rivette παραδίδει μια συγκλονιστική εξερεύνηση της καλλιτεχνικής διαδικασίας, της δημιουργίας, του πάθους και του κόστους που αυτή επιφέρει. Με πρώτα υλικά το στιβαρό χέρι του ζωγράφου Michel Piccoli και την εξωπραγματική Emmanuelle Béart, ενσάρκωση της Ομορφιάς, της Έμπνευσης και της Εικόνας, θα ηλεκτρίσει την μεγάλη οθόνη για τέσσερις ώρες, χάρη σε έναν μεθοδικό, εσωτερικό ρυθμό – γέννημα της λυτρωτικής ανάγκης ενός πραγματικού καλλιτέχνη για έκφραση.

4. SATANTANGO του Bela Tarr

Θα μπορούσες να το δεις σαν μια, εκπληκτικής διαύγειας, μαύρη κωμωδία γύρω από την παράνοια καπιταλισμού – σοσιαλισμού στην υπαρκτή τους μορφή μέσα από την ιστορία μιας μικρής αγροτικής κολεκτίβας κάπου στην ουγγρική επαρχία. Επίτευγμα από μόνο του, αλλά πολύ μικρό για να συνοψίσει την εμπειρία της απόγνωσης για μια ανθρωπότητα ισοπεδωμένη από το ατελεύτητο χρόνο, από την Ιστορία που προχωράει με το βηματισμό του ταγκό, αλλά δεν μας μαθαίνει τίποτα.

5. A BRIGHTER SUMMER DAY του Edward Yang

Στον επικό καμβά της ταινίας του, ο πλέον παραγνωρισμένος δημιουργός της δημοφιλούς στα 90’s ασιατικής κινηματογραφίας, χωράει ολόκληρη την υπό διαμόρφωση ιστορία ενός τόπου με καταγωγή συγκεχυμένη. Το πολυπρόσωπο δράμα του κατοικείται από μικρούς, καθημερινούς ήρωες που παραπατούν ανάμεσα στο χθες και το αύριο, ανάμεσα στον κρατικό παρεμβατισμό και την ελεύθερη αγορά, τη δύση και την ανατολή, για να συνειδητοποιήσουν με τον πλέον τραγικό τρόπο ότι η Ιστορία γράφεται στους δρόμους. Υπέροχο.

6. THE THIN RED LINE του Terrence Malick

Είκοσι χρόνια αισθητής απουσίας από το παγκόσμιο κινηματογραφικό στερέωμα εξαλείφθηκαν μεμιάς χάρη στο μόνο πραγματικά αντι-πολεμικό (με όλη τη σημασία του όρου) φιλμ που είδαμε ή θα δούμε ποτέ. Όποιος μείνει εκεί, όμως, θα έχει απολέσει τη δυνατότητα να συναντήσει ένα έργο τέχνης που ψηλαφεί με ύφος ταιριαστά ελεγειακό το δίπολο των δημιουργικών και καταστροφικών δυνάμεων της ανθρώπινης φύσης, ένα σπάνιο δείγμα σινεμά όπου το βλέμμα της κάμερας υποκαθίσταται από την Ποίηση.

7. FALLEN ANGELS του Wong Kar-Wai

Θα μπορούσε στη θέση αυτή να είναι οποιοδήποτε από τα υπόλοιπα φιλμ που μας έδωσε στα 90’s ο σπουδαιότερος (μαζί με το Haneke) σκηνοθέτης των τριών τελευταίων δεκαετιών: το Days of Being Wild – πρώτος σταθμός στην ιστορία ενός έρωτα με λάθος συγχρονισμό, το Ashes of Time – η συνάντηση των πολεμικών τεχνών και της ποίησης χρόνια πριν γίνει μόδα, το Chungking Express – η ταινία που ερωτευτήκαμε με την πρώτη ματιά, το Happy Together – σπαραχτικός ύμνος για τις φευγαλέες στιγμές που μας κρατούν ζωντανούς. Αν προτιμώ το Fallen Angels, μάλλον οφείλεται στην ανομολόγητη μοναξιά που κατευθύνει τους ήρωές του, το θλιμμένο μοντερνισμό που κρύβεται στη νυχτερινή ενδυμασία του και, τέλος, στην αποθέωση ενός κινηματογράφου αισθαντικού που χτίζεται πάνω στη διάθεση (mood) και τις χειρονομίες.

8. CRASH του David Cronenberg

Το φιλμικό αξιοπερίεργο του Καναδού φιλόσοφου-σκηνοθέτη στέκει επιβλητικά μόνο στην κορυφή της κινηματογραφικής τόλμης, αμίμητο κι ασυναγώνιστο εγχείρημα μεταφοράς στην μεγάλη οθόνη της κορύφωσης που μόνο ο θάνατος κι ο οργασμός φέρνουν. Ποτέ άλλοτε μια ταινία δεν συναισθάνθηκε τα πιο προκλητικά κι ερεθιστικά μας όνειρα όσο το Crash.

9. ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ του Θόδωρου Αγγελόπουλου

Στην κορυφαία στιγμή της μεγάλης καριέρας του, ο Αγγελόπουλος παρουσιάζει μπροστά στα έκθαμβα μάτια μας τη διαδρομή ενός αποφασισμένου σκηνοθέτη – δημιουργού μέσα στα ταραχώδη μονοπάτια της βαλκανικής Ιστορίας. Πολιτική, τέχνη, το ίδιο το σινεμά, συνοδεύουν καθένα από τα εξαιρετικά μονοπλάνα του, θεματικά και φορμαλιστικά. Αλλά είναι η απαράμιλλη δυνατότητά του να συλλαμβάνει το χρόνο, χωρίς τη δυναστεία του μοντάζ, μέσα στην ανησυχητική του ρευστότητα (σαν την κίνηση της κάμερας) που εξυψώνει το φιλμ και το δημιουργό του – η σκηνή του πρωτοχρονιάτικου χορού (πέντε χρόνια σε ένα μόνο πλάνο) είναι ίσως η καλύτερη όλης της δεκαετίας.

10. LES AMANTS DU PONT-NEUF του Leos Carax

«Αν αγαπάς κάποιον του λες πως ο ουρανός είναι λευκός. Κι αν εγώ απαντήσω, μα τα σύννεφα είναι μαύρα, τότε ξέρουμε ότι αγαπιόμαστε». Για το Παρίσι, για την Pont-Neuf, για την επιθυμία που μας οδηγεί στο θάνατο, για το ένστικτο που μας κρατάει ζωντανούς. Για τον Alex και τη Michèle. Για τον έρωτα που χορεύει υπό το φως των πυροτεχνημάτων, για τη ζωή που το Αύριο περισσεύει.

Αχιλλέας Παπακωνσταντής