TOP TEN ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 1 - Γιώργος Μπουκάτσας

1. Eyes Wide Shut
2. The Thin Red Line
3. Casino
4. Unforgiven
5. Naked
6. The Age of Innocence
7. The Big Lebowski
8. The Insider
9. 71 Fragments of a Chronology of Chance
10. Lost Highway

Γόνιμη κινηματογραφικά η δεκαετία του 90 με παρά πολλές ταινίες που θα μπορούσαν να έχουν θέση στην δεκάδα αλλά για λογιστικούς λόγους δεν χώρεσαν. Με εξαίρεση τις δύο πρώτες θέσεις όπου βρίσκονται δύο αριστουργήματα μορφών της εβδόμης τέχνης, η θέση των υπολοίπων ταινιών είναι σε γενικές γραμμές σχετική.
Kαταξιωμένοι δημιουργοί προηγουμένων δεκαετιών όπως ο Martin Scorsese και ο David Cronenberg βρέθηκαν σε σπουδαία φόρμα στα 90s με τον πρώτο να διανύει την καλύτερη πενταετία της καριέρας του με ένα ανεπανάληπτο σερί (Goodfellas, Cape Fear, Age of Innocence, Casino) και τον δεύτερο να επεκτείνει την προβληματική του με τα Naked Lunch, το παραγνωρισμένο M. Butterfly και το θαρραλέο Crash. Ο Woody Allen μπορεί να μην έφτασε τα ύψη των 80s, που ήταν και η καλύτερή του δημιουργικά δεκαετία, έδωσε όμως μερικές από τις καλύτερες ταινίες της καριέρας του όπως το Deconstructing Harry, το Bullets over Broadway, και φυσικά το αριστουργηματικό Ηusbands and Wives. Αντίθετα με τους υπόλοιπους της γενιάς του, ο Francis Ford Coppola μπήκε σε διαδικασία δημιουργικής αφλογιστίας συνεχίζοντας την παρακμή του από τα μέσα των 80s και πέρα.

Στα 90s καταξιώθηκε και κριτικά επιτέλους ο μύθος του Αμερικανικού σινεμά Clint Eastwood. Τα Unforgiven, Bridges of Madison County, A Perfect World έπεισαν πλέον και τον τελευταίο σκεπτικιστή ότι πρόκειται για έναν εμπνευσμένο δημιουργό, ένα ζωντανό κεφάλαιο του αμερικάνικου σινεμά. Παρόμοια καθυστερημένη αναγνώριση επήλθε για τον Michael Mann που με τα αριστουργηματικά Heat και Insider έδωσε ταινίες αναφοράς σε διαφορετικά είδη. Ένας δημιουργός που αφήνει την προσωπική του σφραγίδα στα προδιαγεγραμμένα όρια κινηματογραφικών ειδών.

Οι περίφημοι αδελφοί Κοέν απέδειξαν με τις ταινίες τους αυτήν την δεκαετία ότι είναι μαζί με τον Μartin Scorsese οι μεγαλύτεροι βιρτουόζοι της οθόνης και μετά τον Billy Wilder οι πιο ανελέητοι καγχαστές της ανθρώπινης μικρότητας. Ένα τεράστιο ταλέντο σαν αυτό του Paul Thomas Anderson μπήκε στον κινηματογραφικό χάρτη με τα Hard Eight, Boogie Knights και Μagnolia, ενώ εμφανίστηκε και ο πιο επιδραστικός σκηνοθέτης των τελευταίων 20 χρόνων, ο δαιμόνιος (ή δαιμονισμένος για τους οργίλους επικριτές του) Quentin Tarantino. Ο David Fincher αφήνει πολλές υποσχέσεις με το Se7en χωρίς κατά την γνώμη μου να της πραγματοποιήσει με την μετέπειτα πορεία, όμως το καλύτερο θρίλερ της δεκαετίας παραμένει το υποβλητικό Silence of the Lambs του Jonathan Demme.

Το ευρωπαϊκό σινεμά στην δεκαετία του 90 βρέθηκε σε σφαίρα παρακμής. Ελάχιστοι σπουδαίοι δημιουργοί εμφανίστηκαν, οι καταξιωμένοι μπήκαν σε φάση παρακμής (Wenders, Bertolucci, Herzog, οι περισσότεροι Γάλλοι και Ιταλοί, ο Kieslowski με την συμβιβασμένη τριλογία του) ή δύσης (Ταβιάνι, Αντονιόνι). Λαμπρή εξάιρεση η εμφάνιση στο κινηματογραφικό στερέωμα ενός ολοκληρωμένου στοχαστή της μεγάλης οθόνης, αυτή του Michael Haneke που αποδεικνύει ότι υπάρχουν και καλύτερες μορφές δοκιμιακού κινηματογράφου από αυτή που εισήγαγε ο Jean Luc Godard. Σε σπουδαία φόρμα βρέθηκε ο Mike Leigh με τρία αριστουργήματα (Secrets and Lies, Naked, Topsy Turvy), ενώ σταθερή αξία αποτέλεσε ο Ken Loach (Land and Freedom, My name is Joe).

Από τις υπόλοιπες κινηματογραφίες ξεχωρίζουμε τις περιπτώσεις του Kiarostami, του Panahi αλλά και του Wong Kar Wai, έναν από τους πιο ταλαντούχους δημιουργούς των τελευταίων 20 χρόνων. To σπαραχτικό Happy Together άνετα θα μπορούσε να χωρέσει σε οποιαδήποτε δεκάδα.

Γιώργος Μπουκάτσας