VILLAGE VOICE Take One Poll, 50 κριτικοί επιλέγουν τις καλύτερες ταινίες των 90's

1. Safe (1995, Todd Haynes)
2. Breaking the Waves (1996, Lars von Trier)
3. Flowers of Shanghai (1998, Hou Hsiao-Hsien)
4. Taste of Cherry (1997, Abbas Kiarostami)
5. Goodfellas (1990, Martin Scorsese)
6. Hanna-bi (1997, Takeshi Kitano)
7. Naked (1993, Mike Leigh)
8. Underground (1995, Emir Kusturica)
9. Satantango (1994, Bela Tarr)
10. Fallen Angels (1995, Wong Kar-Wai)

Το περιοδικό TOTAL FILM επιλέγει τα καλύτερα των 90's

1. Pulp Fiction (1994, Quentin Tarantino)

Γιατί είναι το καλύτερο; Αν το Reservoir Dogs είχε αποδείξει την ικανότητα του Tarantino για διαλόγους ζωηρούς, στο Pulp Fiction επιδεικνύει μια εξίσου εντυπωσιακή άνεση στην αφήγηση. Βάλτε μέσα ένα τέλειο soundtrack και το πιο εμπνευσμένο ίσως casting της δεκαετίας και έχετε το νούμερο 1 για τα 90’s.

2. The Shawshank Redemption (1994, Frank Darabont)

Ναι, είναι σε στιγμές συναισθηματικό, αλλά διαθέτει επίσης μια συχνά παραγνωρισμένη κοφτερή γραφή. Όμως είναι οι ερμηνείες που πραγματικά απογειώνουν το φιλμ στο πάνθεον των κορυφαίων. Είχε εικονογραφηθεί ποτέ μια αντρική φιλία τόσο συγκινητικά όσο από τους Tim Robbins και Morgan Freeman; Δε νομίζουμε.

3. Fight Club (1999, David Fincher)

Η κατάμαυρη διασκευή του μηδενιστικού μυθιστορήματος του Chuck Palahniuk από τον David Fincher μπορεί να περηφανεύεται για τις ερμηνείες ζωής από τον Ed Norton και τον Brad Pitt. Αστείο, σέξι και περισσότερο από απλά «ενοχλητικό», είναι το πορτρέτο μιας δυσαρεστημένης γενιάς και το τέλειο παράδειγμα cult κινηματογράφου που βρήκε το δρόμο για το mainstream.

4. Goodfellas (1990, Martin Scorsese)

Το γκανγκστερικό έπος του Scorsese μπορεί να μην είνει τόσο οπερατικό όσο ο Νονός, αλλά κατοικείται από θορυβώδεις, ψυχωτικούς μαφιόζους που είναι τόσο αξιομνημόνευτοι όσοι οι Κορλεόνε.

5. Groundhog Day (1993, Harold Ramis)

Κατά τη γνώμη μας, η καγχαστική εμφάνιση του Bill Murray ως ο δύστροπος μετεωρολόγος Phil Connors είναι η καλύτερη κωμική εμφάνιση της δεκαετίας.

6. Reservoir Dogs (1992, Quentin Tarantino)

Μια ταινία ληστείας χωρίς ληστεία…, δεν έμοιαζε με καλή επιλογή στο χαρτί, αλλά πάλι κανείς δεν είχε ακούσει το όνομα Quentin Tarantino πριν αυτό το φιλμ εκραγεί στις αίθουσες. Και είναι το τριπλ κράουν των διαλόγων, του καστ και του soundtrack που απογειώνει την ταινία.

7. Schindler’s List (1993, Steven Spielberg)

Η επιτυχία του Spielberg κρύβεται στην ικανότητά του να αφηγείται μια ιστορία που καταφέρνει να ψυχαγωγεί χωρίς να κρύβει τα μάτια από τον πραγματικό τρόμο του θέματός του. Δεν είναι και μικρό κατόρθωμα.

8. American Beauty (1999, Sam Mendes)

Το ισχυρότερο χαρτί του φιλμ είναι μια υπέροχη κεντρική ερμηνεία από έναν εκ των πιο χαρισματικών ηθοποιών της δεκαετίας. Ο Kevin Spacey πετυχαίνει να εμποτίσει τον καταθλιπτικό, καθημερινό του ήρωα με ισόποσες δόσεις πικρίας και ζεστασιάς.

9. Se7en (1995, David Fincher)

Η κατάμαυρη, grunge μητρόπολη του Se7en είναι το άκρως αντίθετο των γυαλιστερών, φωτισμένων με νέον, μεγαλουπόλεων των crime films της δεκαετίας του ’80.

10. L. A. Confidential (1997, Curtis Hanson)

Ο Curtis Hanson επιφυλάσσει στο pulp έπος του James Ellroy μια αριστοκρατική αντιμετώπιση, με ένα πρωτοκλασσάτο cast να δίνει ζωή στους όχι και τόσο αγγελικούς κατοίκους της Πόλης των Αγγέλων.


11. Jurassic Parc (1993, Steven Spielberg)
12. The Usual Suspects (1995, Bryan Singer)
13. The Silence of the Lambs (1991, Jonathan Demme)
14. Heat (1995, Michael Mann)
15. The Big Lebowski (1998, Joel Coen)
16. Trainspotting (1996, Danny Boyle)
17. The Matrix (1999, Andy & Larry Wachowski)
18. Glengary Glen Ross (1992, David Mamet)
19. Clerks (1994, Kevin Smith)
20. Fargo (1996, Joel Coen)
21. The Thin Red Line (1998, Terrence Malick)
22. Terminator 2: Judgment Day (1991, James Cameron)
23. Unforgiven (1992, Clint Eastwood)
24. Toy Story (1995, John Lasseter)
25. Boyz N The Hood (1991, John Singleton)
26. Magnolia (1999, Paul Thomas Anderson)
27. True Romance (1993, Tony Scott)
28. American History X (1998, Tony Kaye)
29. Point Break (1991, Kathryn Bigelow)
30. Braveheart (1995, Mel Gibson)

Ο DAVID BORDWELL (συγγραφέας/θεωρητικός του κινηματογράφου) για τη δεκαετία του '90

Μία παλιομοδίτικη απάντηση: η πιο βαθιά συγκινητική, πιο φορμαλιστικά περιπετειώδης ταινία της δεκαετίας ήταν το Through the Olive Trees του Kiarostami. Με το χειροπιαστό του ρεαλισμό, την μελετημένη του ιδέα, το χιούμορ, την εκπληκτική χρήση των μακράς διάρκειας λήψεων, του βάθους, των κοντινών και των γενικών κάδρων, και με τις ερμηνείες που σε ένα πετάρισμα στα βλέφαρα κουβαλούν τα πάντα, αποδεικνύει ότι η δύναμη του σινεμά στα καλύτερά του (δηλαδή Ozu, Mizoguchi, Eisenstein, Sjöström, Feuillade, Dreyer, Hou, Renoir, Bresson, Ford, Lang, Tati) είναι αμείωτη.

Με βάση αυτά, Πρόσωπο της Δεκαετίας δε θα μπορούσε να είναι άλλος από τον Abbas Kiarostami που μοιάζει, παρέα με τους Ιρανούς συναδέλφους του και τους καλύτερους Ασιάτες σκηνοθέτες, να επανεφευρίσκει την ιστορία του σινεμά, από τα πρωτόλεια ταμπλό και μέσω του νεοραλισμού στον αναστοχασμό, χωρίς κάποια μεταμοντέρνα κακή πίστη - αντιθέτως, μία αυθόρμητη αίσθηση ανθρώπινης ακεραιότητας.

Top Ten των 90's (χωρίς αξιολογική σειρά):
Through the Olive Trees (1994, Abbas Kiarostami)
A Brighter Summer Day (1991, Edward Yang)
Chungking Express (1994, Wong Kar Wai)
The Blade (1995, Hark Tsui)
The Thin Red Line (1998, Terrence Malick)
Heat (1995, Michael Mann)
Simple Men (1992, Hal Hartley)
An Angel at my Table (1990, Jane Campion)
A Scene at the Sea (1991, Takeshi Kitano)
The Suspended Step of the Stork (1991, Theo Angelopoulos)

Ο WES ANDERSON μιλάει για τη δεκαετία του '90

Η ταινία της δεκαετίας: Reservoir Dogs
Νομίζω πως αυτό το φιλμ πρέπει να ήταν το μεγαλύτερο γεγονός ανάμεσα στους φανατικούς σινεφίλ, και σίγουρα κατακλέφτηκε περισσότερο από κάθε άλλη ταινία των 90's.

Top Ten δεκαετίας (χωρίς συγκεκριμένη σειρά):
Flirting (1991, John Duigan)
Olivier, Olivier (1992, Agniezska Holland)
The Ice Storm (1997, Ang Lee)
The Daytrippers (1996, Greg Mottola)
Little Odessa (1994, James Gray)
Buffalo '66 (1998, Vincent Gallo)
Bad Lieutenant (1992, Abel Ferrara)
Un Monde Sans Pitié (1989!!, Eric Rochant)
Un Coeur en Hiver (1992, Claude Sautet)
Jackie Brown (1997, Quentin Tarantino)

Ο PEDRO ALMODOVAR διαλέγει την ταινία και το πρόσωπο της δεκαετίας του 90'

Pulp Fiction
Παρά την τεράστια επιτυχία του, πρόκειται για ένα πολύ προσωπικό φιλμ ενός auteur, με την καλύτερη έννοια: η μουσική, οι διάλογοι, η πλοκή και ο ρυθμός χρησιμοποιούνται με έναν εντελώς πρωτότυπο τρόπο για το είδος. Η νομιμοποιημένη εκλεκτικότητα του Tarantino είναι ανοιχτή για τις χειρότερες απομιμήσεις, αλλά δεν μπορείς να τον κατηγορήσεις για αυτό.

Roberto Benigni
Με το La Vita é bella υπονομεύει ένα αξεπέραστο τείχος για το ευρωπαϊκό σινεμά, ή έστω το μη αγγλόφωνο ευρωπαϊκό σινεμά, και δεν αναφέρομαι μόνο στην εισπρακτική του επιτυχία ή στην σαρωτική παρουσία του στα Όσκαρ. Ο Benigni θέτει ένα πολύ ενδιαφέρον "προηγούμενο" για όλους εμάς που φτιάχνουμε ταινίες εκτός Αμερικής, αποδεικνύοντας ότι με τη σωστή υποστήριξη, ένα ξένο φιλμ μπορεί να συνδεθεί με το πνεύμα του αμερικανικού κοινού.

Όσκαρ Αντρικής Ερμηνείας στα 90’s

1991
Ά ρόλος – Jeremy Irons (Reversal of Fortune)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Χρονιά των Ευρωπαίων, αλλά περισσότερο από τον Irons το άξιζαν ο συνταρακτικός Richard Harris (The Field) και ο αφοπλιστικά συγκινητικός Gérard Depardieu (Cyrano de Bergerac).
Πώς βρέθηκες εδώ; Όλοι πανάξια, αν και ο De Niro θα έπρεπε να προταθεί για το Goodfellas και όχι για το Awakenings.

Β’ ρόλος – Joe Pesci (Goodfellas)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο πραγματικός νικητής.
Πώς βρέθηκες εδώ; Θυμάται κανείς το Longtime Companion και τον Bruce Davison; Όχι ε;


1992
Α’ ρόλος – Anthony Hopkins (The Silence of the Lambs)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ερώτημα διαδικαστικό: μπορεί να θεωρηθεί Α’ ρόλος η - ούτε καν εικοσάλεπτη - εμφάνιση του Hopkins ως Hannibal Lecter; Αν η απάντηση είναι αρνητική, το Όσκαρ πηγαίνει στον εκρηκτικό De Niro του Cape Fear.
Πώς βρέθηκες εδώ; Φοβερές ερμηνείες από όλη την πεντάδα.

Β’ ρόλος – Jack Pallance (City Slickers)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Οποιοσδήποτε άλλος. Ίσως λίγο παραπάνω ο Ben Kingsley (Bugsy) ή ο Michael Lerner (Barton Fink).
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο Pallance έφτασε στα Όσκαρ και κέρδισε κιόλας περισσότερο επειδή έπρεπε να είχε συμβεί χρόνια πριν.


1993
Ά ρόλος – Al Pacino (Scent of a Woman)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Έτσι που το έφτασαν, έπρεπε να το πάρει ο Pacino. Αλλά αν τα Όσκαρ δε λειτουργούσαν αναδρομικά ή αν είχαν ήδη βραβεύσει τον Al για μία από τις δεκάδες καλύτερες ερμηνείες του στο παρελθόν, τότε ας πούμε ότι ο Clint Eastwood (Unforgiven) και ο Denzel Washington (Malcolm X) έδωσαν τις καλύτερες ερμηνείες της καριέρας τους.
Πώς βρέθηκες εδώ; Για άλλη μια χρονιά ήταν όλοι εξαιρετικοί.

Β’ ρόλος – Gene Hackman (Unforgiven)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο Hackman σε ένα φιλμ με πολλά έξοχα παραδείγματα supporting acting.
Πώς βρέθηκες εδώ; Αφού είχε στημένη νίκη στην κατηγορία των leading, ο Pacino θα μπορούσε να δώσει χώρο σε κάποιον από τους άλλους, εξίσου καλούς συμπρωταγωνιστές του στο Glengarry Glen Ross.


1994
Α’ ρόλος – Tom Hanks (Philadelphia)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Με πιστόλι στο κρόταφο υποκύπτεις τελικά στον Anthony Hopkins (The Remains of the Day) απέναντι στο tour de force του Daniel Day Lewis (In the Name of the Father) και το Liam Neeson (Schindler’s List).
Πώς βρέθηκες εδώ; Πολύ καλός ο Hanks αλλά ο ρόλος ρέπει έντονα προς τον εκβιασμό. Τίποτα σπουδαίο και από τον Fishburne στο Tina.

Β’ ρόλος – Tommy Lee Jones (The Fugitive)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο δαιμονικός Ralph Fiennes (Schindler’s List).
Πώς βρέθηκες εδώ; Καταπληκτικός ο DiCaprio (What’s Eating Gilbert Grape?) και η Ακαδημία αναγνωρίζει για πρώτη φορά το μεγάλο ταλέντο του κι ας ήταν μόλις δεκαεννέα ετών. Έκπληξη, αλλά ευχάριστη.


1995
Α’ ρόλος – Tom Hanks (Forrest Gump)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο Hanks έκανε το repeat και το άξιζε μάλλον.
Πώς βρέθηκες εδώ; Paul Newman (Nobody’s Fool) και Nigel Hawthorne (The Madness of King George) μάλλον έφτασαν στην τελική πεντάδα ως αναγνώριση της συνολικής τους δουλειάς.

Β’ ρόλος – Martin Landau (Ed Wood)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Μεγάλη καταξίωση για τον Landau που ενσάρκωσε συγκινητικά τον Bela Lugosi. Δίκαια κέρδισε ακόμα και το σαρωτικό Samuel L. Jackson (Pulp Fiction).
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο Gary Sinise (Forrest Gump) ήταν πολύ καλός, αλλά όχι δα αξιομνημόνευτος.


1996
Α’ ρόλος – Nicolas Cage (Leaving Las Vegas)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο Cage ήταν συγκλονιστικός.
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο Richard Dreyfuss (Mr. Holland’s Opus) ήταν καλός αλλά άφησε απ’ έξω σπουδαίες ερμηνείες εκείνη τη χρονιά.

Β’ ρόλος – Kevin Spacey (The Usual Suspects)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο Spacey έδωσε τα ρέστα του. Καλύτερος κι από το κεφάτο Brad Pitt (Twelve Monkeys).
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο James Cromwell (Babe) έφτιαξε φάρμα για το γουρουνάκι και η Ακαδημία του το αναγνώρισε.



1997
Α’ ρόλος – Geoffrey Rush (Shine)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Φοβερός ο Rush αλλά προτιμούμε τον πάντα εγκρατή στις εκρήξεις του Ralph Fiennes (The English Patient) ή τον Billy Bob Thornton (Sling Blade) σε ένα έργο ζωής.
Πώς βρέθηκες εδώ; Tom Cruise (Jerry Maguire). Έκανε μια χαρά τη δουλειά του, αλλά υπερβολή η οσκαρική υποψηφιότητα.

Β’ ρόλος – Cuba Gooding Jr. (Jerry Maguire)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: William H. Macy (Fargo) κι Edward Norton (Primal Fear) ήταν σαφέστατα καλύτεροι από τον νικητή. Κρίμα για τον Macy.
Πώς βρέθηκες εδώ; Καλός ο Cuba, καλός και ο James Woods (Ghosts of Mississippi), αλλά όχι και από τους καλύτερους της χρονιάς.


1998
Α’ ρόλος – Jack Nicholson (As Good As It Gets)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Τρίτη βράβευση για τον Jack και οι υπόλοιποι δεν αντιμιλούν.
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο …μελισσοκόμος Peter Fonda (Ulee’s Gold). Τίποτα σπουδαίο.

Β’ ρόλος – Robin Williams (Good Will Hunting)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Αναδρομική αναγνώριση για τον Robin Williams, αλλά αυτό έπρεπε να μετρήσει και για την πιο υπόγεια συγκινητική ερμηνεία του Robert Forster (Jackie Brown).
Πώς βρέθηκες εδώ; Θαμπώθηκε κανείς από τον Greg Kinnear (As Good As It Gets).


1999
Α’ ρόλος – Roberto Benigni (La Vita e Bella)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Χωρίς τον Benigni δε θα είχαμε δει κωλοτούμπες μέσα στο Kodak Theatre. Αλλά Nick Nolte (Affliction) και Edward Norton (American History X) έδωσαν δυο από τις καλύτερες ερμηνείες της δεκαετίας.
Πώς βρέθηκες εδώ; Όλοι πολύ καλοί. Φτάνει πια όμως με τον Tom Hanks (Saving Private Ryan).

B’ ρόλος – James Coburn (Affliction)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο νικητής.
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο προσφάτως βραβευμένος Geoffrey Rush (Shakespeare in Love) ξεχώριζε σε μια πραγματικά μέτρια ταινία.


2000
A’ ρόλος - Kevin Spacey (American Beauty)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Σε μια χρονιά πολύ δυνατών υποψηφιοτήτων, ο Richard Farnsworth (The Straight Story) μας κάνει να βουρκώνουμε με το less is more παίξιμό του. Και άξιζε το βραβείο.
Πώς βρέθηκες εδώ; Χρονιά αξιοκρατίας στη leading κατηγορία.

Β’ ρόλος – Michael Caine (The Cider House Rules)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο Tom Cruise (Magnolia) διαλύει μια και καλή τις αμφιβολίες για το πόσο καλός ηθοποιός (μπορεί να) είναι. Ο Caine το είχε ξανακερδίσει δεκατρία χρόνια πριν για μια πολύ καλύτερη ερμηνεία.
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο κόσμος όλος παραμιλούσε με το The Sixth Sense και ο μικρούλης Haley Joel Osmont το καρπώθηκε.

Αχιλλέας Παπακωνσταντής

TOP TEN ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 4 - Πάνος Τράγος

01) The Thin Red Line

02) Naked

03) Chungking Express

04) Heat

05) La Belle Noiseuse

06) Leaving Las Vegas

07) Tous les Matins du Monde

08) La Haine

09) Goodfellas

10) Affliction

Πάνος Τράγος

TOP TEN ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 3 - Μαριάννα Ράντου

1. THE USUAL SUSPECTS

Αν δεν πίστεψες την αφήγηση του Verbal, αν δεν νόμισες ότι η σκοτεινή σκιά πίσω σου μπορεί να είναι ο Keyser Soze, αν δεν σου κόπηκε η ανάσα όταν έσπασε η πορσελάνη Kobayashi και δεν έπεσες στον ιστό που σχεδίασε ο Chris McQuarrie κι έστησε ο Bryan Singer, τότε είδες ένα απλό αστυνομικό θρίλερ και όχι ένα από τα συγκλονιστικότερα φιλμ νουάρ που έχουν γυριστεί ποτέ. Και, συμπτωματικά, την αγαπημένη μου ταινία της δεκαετίας.

2. TROIS COULEURS

Τρείς ταινίες σαν μία, τα τρία κεφάλαια ενός βιβλίου που θα μπορούσε να μιλάει για τη Γαλλία, για την Πολωνία, για την ενωμένη Ευρώπη, για τον Κισλόφσκι, για τις σχέσεις, για την ελευθερία, για την πίστη, για την αδελφότητα, για την ελπίδα, για την ισότητα, για την αγάπη -αλλά που τελικά μιλάει για σένα.

3. DECONSTRUCTING HARRY

Πιθανότατα ο Woody Allen να έχει γράψει και καλύτερα απ’ το συγγραφικό μπλοκ του Harry Block (ακόμα και μέσα στην ίδια δεκαετία των 90s). Όμως το Deconstructing Harry περιέχει ένα από τα πιο ευφυή ευρήματα του δαιμόνιου Woody που συμπυκνώνει σε μία σκηνή σχεδόν όλη του την φιλοσοφία: πρωτότυπο, με χιούμορ κοφτερό και ξεκαρδιστικό, με μια πινελιά σουρεαλισμού και υπερβολής, μα ταυτόχρονα τόσο ασύλληπτα observational και περιεκτικό που σου αφήνει μια πικρή, μελαγχολική επίγευση και διάθεση ενδοσκόπησης για όλες τις αλήθειες που κρύβει –το εύρημα του out of focus Robin Williams θα είναι για πάντα ένα από τα πιο αγαπημένα μου πράγματα σε ολόκληρη την φιλμογραφία του (και ένας από τους άπειρους λόγους που γυρνώ και ξαναγυρνώ σ’ αυτή την ταινία).

4. CHUNGKING EXPRESS

‘If memories could be canned, would they also have expiry dates? If so, I hope they last for centuries’. Το φιλμ είναι η κονσέρβα και μέσα το Chunking Express μια ανάμνηση που θα κρατάει για αιώνες.

5. THE AGE OF INNOCENCE

Πόση ματαιωμένη ζωή μπορείς να ζήσεις χωρίς να γυρίσεις για να ρίξεις μια ματιά στις στιγμές που δεν έζησες; Και πόσο πολύ μπορείς να κλάψεις με βουβούς λυγμούς χωρίς να πλημμυρίσουν τα μέσα σου; Ίσως ο Scorsese να μην φαινόταν ο πιο κατάλληλος υποψήφιος για να μας δώσει τις απαντήσεις, κι όμως αυτός, των ‘σκληρών’ Κακόφημων Δρόμων, του Τράβις, και της μαφίας των Goodfellas, αποδείχθηκε ο ιδανικός για να ξεδιπλώσει με σπαρακτική καθαρότητα την απερίγραπτη σκληρότητα που έκρυβε η «αθωότητα» της Edith Wharton.

6. SEVEN

O Jοhn Doe θα με στοιχειώνει για πάντα. Δεν έχω άλλα επιχειρήματα.

7. AMERICAN BEAUTY (Happiness)

Τυπικά την θέση παίρνει το American Beauty, ως ταινία προσωπικής μου κινηματογραφικής αφύπνισης. Αλλά στην πραγματικότητα η ταινία-τομή στην αμερικανικό suburban dream ήταν το Happiness, κι ας χρειάστηκαν κάποια χρόνια για να το αντιληφθώ.

8. CASINO

Ίσως εδώ να ταίριαζε με «αντικειμενικά» κριτήρια το Goodfellas –μα εγώ αυτό το τρίωρο έπος που είναι το Casino θα το βλέπω πάντα σαν την επιτομή της ιστορίας της ανόδου και της πτώσης και μια συγκλονιστική παραβολή για την διαβρωτική δύναμη της πρόσκαιρης εξουσίας. Εξάλλου, δεν μπορώ παρά να την αγαπώ για τα λατρεμένα κοστούμια του Ace-Robert DeNiro.

9. THE BIG LEBOWSKI

Ο Dude αξίζει μια θέση, μόνο και μόνο για τα χρόνια που έκανε για να με κατακτήσει. Δεν ήταν ο λόγος που με έκανε να εκτιμήσω τους Cohen, αλλά ήταν η ταινία που με έκανε –εκ των υστέρων– να καταλάβω ότι μπορώ να τους αγαπήσω.

10. THE TRUMAN SHOW

Ίσως το έχω δει λιγότερες φορές από κάθε άλλη ταινία στη λίστα, μα η ιστορία του Τρούμαν μ’ έχει επηρεάσει τόσο βαθιά και με τρόπο τόσο θεμελιώδη, που η απουσία της από αυτή τη λίστα θα ήταν ανειλικρινής. Και μπορεί ο ακούσιος εγκλεισμός του Τρούμαν στην τηλε-φυλακή να μου προκαλούσε ανέκαθεν απεριόριστη θλίψη, όμως το (όντως χλιαρό) φιλόδοξο τέλος συνεχίζει να μου δίνει παρηγοριά. Τότε την έλεγα προφητική. Σήμερα καταλαβαίνω πως ήταν απλώς επίκαιρη.
Good morning, and in case I don’t see ya, good afternoon, good evening, and good night!

Μαριάννα Ράντου

TOP TEN ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 2 - Αχιλλέας Παπακωνσταντής

1. PULP FICTION του Quentin Tarantino

Δε ξέρω αν είναι η καλύτερη ταινία της δεκαετίας (θα μπορούσε κάλλιστα) ή η πιο επιδραστική (που σίγουρα είναι). Η κορυφή ανήκει σε μια ξεκάθαρα προσωπική επιλογή, αφιερωμένη σε μια από εκείνες τις στιγμές που νιώθεις πως σε καθορίζουν για πάντα. Αν και υποθετικές κρίσεις δεν πρέπει να γίνονται, το σίγουρο είναι ότι το αριστούργημα του Tarantino με έφερε στο Godard, τον Melville, το Scorsese, τα αμερικάνικα b-movies, το σινεμά ολόκληρο. Ευχαριστώ Quentin.

2. GOODFELLAS του Martin Scorsese

Δεν είναι τυχαίο που σκηνοθέτες τόσο ετερόκλητοι όπως ο Peter Jackson και ο Wes Anderson δηλώνουν πώς η ταινία που φροντίζουν να έχουν πάντα μαζί τους στα γυρίσματα είναι τα Καλά Παιδιά: κάθε φορά που νιώθουν να έχουν κολλήσει, εκεί βρίσκουν τη λύση. Ο Marty μας χαρίζει απλόχερα ένα σπάνιο δώρο, ένα πραγματικό μάθημα σκηνοθεσίας όπου όλα (μα όλα) δένονται σε ένα τέλεια αρμονικό σύνολο. Θες μονοπλάνα, jump cuts, ερμηνείες ή σινεμά χαρακτήρων; Στο Goodfellas θα τα βρεις όλα. Ανεπανάληπτο.

3. LA BELLE NOISEUSE του Jacques Rivette

Διατηρώντας ψηλά τη σημαία της, γερασμένης πλέον, nouvelle vague, o Jacques Rivette παραδίδει μια συγκλονιστική εξερεύνηση της καλλιτεχνικής διαδικασίας, της δημιουργίας, του πάθους και του κόστους που αυτή επιφέρει. Με πρώτα υλικά το στιβαρό χέρι του ζωγράφου Michel Piccoli και την εξωπραγματική Emmanuelle Béart, ενσάρκωση της Ομορφιάς, της Έμπνευσης και της Εικόνας, θα ηλεκτρίσει την μεγάλη οθόνη για τέσσερις ώρες, χάρη σε έναν μεθοδικό, εσωτερικό ρυθμό – γέννημα της λυτρωτικής ανάγκης ενός πραγματικού καλλιτέχνη για έκφραση.

4. SATANTANGO του Bela Tarr

Θα μπορούσες να το δεις σαν μια, εκπληκτικής διαύγειας, μαύρη κωμωδία γύρω από την παράνοια καπιταλισμού – σοσιαλισμού στην υπαρκτή τους μορφή μέσα από την ιστορία μιας μικρής αγροτικής κολεκτίβας κάπου στην ουγγρική επαρχία. Επίτευγμα από μόνο του, αλλά πολύ μικρό για να συνοψίσει την εμπειρία της απόγνωσης για μια ανθρωπότητα ισοπεδωμένη από το ατελεύτητο χρόνο, από την Ιστορία που προχωράει με το βηματισμό του ταγκό, αλλά δεν μας μαθαίνει τίποτα.

5. A BRIGHTER SUMMER DAY του Edward Yang

Στον επικό καμβά της ταινίας του, ο πλέον παραγνωρισμένος δημιουργός της δημοφιλούς στα 90’s ασιατικής κινηματογραφίας, χωράει ολόκληρη την υπό διαμόρφωση ιστορία ενός τόπου με καταγωγή συγκεχυμένη. Το πολυπρόσωπο δράμα του κατοικείται από μικρούς, καθημερινούς ήρωες που παραπατούν ανάμεσα στο χθες και το αύριο, ανάμεσα στον κρατικό παρεμβατισμό και την ελεύθερη αγορά, τη δύση και την ανατολή, για να συνειδητοποιήσουν με τον πλέον τραγικό τρόπο ότι η Ιστορία γράφεται στους δρόμους. Υπέροχο.

6. THE THIN RED LINE του Terrence Malick

Είκοσι χρόνια αισθητής απουσίας από το παγκόσμιο κινηματογραφικό στερέωμα εξαλείφθηκαν μεμιάς χάρη στο μόνο πραγματικά αντι-πολεμικό (με όλη τη σημασία του όρου) φιλμ που είδαμε ή θα δούμε ποτέ. Όποιος μείνει εκεί, όμως, θα έχει απολέσει τη δυνατότητα να συναντήσει ένα έργο τέχνης που ψηλαφεί με ύφος ταιριαστά ελεγειακό το δίπολο των δημιουργικών και καταστροφικών δυνάμεων της ανθρώπινης φύσης, ένα σπάνιο δείγμα σινεμά όπου το βλέμμα της κάμερας υποκαθίσταται από την Ποίηση.

7. FALLEN ANGELS του Wong Kar-Wai

Θα μπορούσε στη θέση αυτή να είναι οποιοδήποτε από τα υπόλοιπα φιλμ που μας έδωσε στα 90’s ο σπουδαιότερος (μαζί με το Haneke) σκηνοθέτης των τριών τελευταίων δεκαετιών: το Days of Being Wild – πρώτος σταθμός στην ιστορία ενός έρωτα με λάθος συγχρονισμό, το Ashes of Time – η συνάντηση των πολεμικών τεχνών και της ποίησης χρόνια πριν γίνει μόδα, το Chungking Express – η ταινία που ερωτευτήκαμε με την πρώτη ματιά, το Happy Together – σπαραχτικός ύμνος για τις φευγαλέες στιγμές που μας κρατούν ζωντανούς. Αν προτιμώ το Fallen Angels, μάλλον οφείλεται στην ανομολόγητη μοναξιά που κατευθύνει τους ήρωές του, το θλιμμένο μοντερνισμό που κρύβεται στη νυχτερινή ενδυμασία του και, τέλος, στην αποθέωση ενός κινηματογράφου αισθαντικού που χτίζεται πάνω στη διάθεση (mood) και τις χειρονομίες.

8. CRASH του David Cronenberg

Το φιλμικό αξιοπερίεργο του Καναδού φιλόσοφου-σκηνοθέτη στέκει επιβλητικά μόνο στην κορυφή της κινηματογραφικής τόλμης, αμίμητο κι ασυναγώνιστο εγχείρημα μεταφοράς στην μεγάλη οθόνη της κορύφωσης που μόνο ο θάνατος κι ο οργασμός φέρνουν. Ποτέ άλλοτε μια ταινία δεν συναισθάνθηκε τα πιο προκλητικά κι ερεθιστικά μας όνειρα όσο το Crash.

9. ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ του Θόδωρου Αγγελόπουλου

Στην κορυφαία στιγμή της μεγάλης καριέρας του, ο Αγγελόπουλος παρουσιάζει μπροστά στα έκθαμβα μάτια μας τη διαδρομή ενός αποφασισμένου σκηνοθέτη – δημιουργού μέσα στα ταραχώδη μονοπάτια της βαλκανικής Ιστορίας. Πολιτική, τέχνη, το ίδιο το σινεμά, συνοδεύουν καθένα από τα εξαιρετικά μονοπλάνα του, θεματικά και φορμαλιστικά. Αλλά είναι η απαράμιλλη δυνατότητά του να συλλαμβάνει το χρόνο, χωρίς τη δυναστεία του μοντάζ, μέσα στην ανησυχητική του ρευστότητα (σαν την κίνηση της κάμερας) που εξυψώνει το φιλμ και το δημιουργό του – η σκηνή του πρωτοχρονιάτικου χορού (πέντε χρόνια σε ένα μόνο πλάνο) είναι ίσως η καλύτερη όλης της δεκαετίας.

10. LES AMANTS DU PONT-NEUF του Leos Carax

«Αν αγαπάς κάποιον του λες πως ο ουρανός είναι λευκός. Κι αν εγώ απαντήσω, μα τα σύννεφα είναι μαύρα, τότε ξέρουμε ότι αγαπιόμαστε». Για το Παρίσι, για την Pont-Neuf, για την επιθυμία που μας οδηγεί στο θάνατο, για το ένστικτο που μας κρατάει ζωντανούς. Για τον Alex και τη Michèle. Για τον έρωτα που χορεύει υπό το φως των πυροτεχνημάτων, για τη ζωή που το Αύριο περισσεύει.

Αχιλλέας Παπακωνσταντής

TOP TEN ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ 1 - Γιώργος Μπουκάτσας

1. Eyes Wide Shut
2. The Thin Red Line
3. Casino
4. Unforgiven
5. Naked
6. The Age of Innocence
7. The Big Lebowski
8. The Insider
9. 71 Fragments of a Chronology of Chance
10. Lost Highway

Γόνιμη κινηματογραφικά η δεκαετία του 90 με παρά πολλές ταινίες που θα μπορούσαν να έχουν θέση στην δεκάδα αλλά για λογιστικούς λόγους δεν χώρεσαν. Με εξαίρεση τις δύο πρώτες θέσεις όπου βρίσκονται δύο αριστουργήματα μορφών της εβδόμης τέχνης, η θέση των υπολοίπων ταινιών είναι σε γενικές γραμμές σχετική.
Kαταξιωμένοι δημιουργοί προηγουμένων δεκαετιών όπως ο Martin Scorsese και ο David Cronenberg βρέθηκαν σε σπουδαία φόρμα στα 90s με τον πρώτο να διανύει την καλύτερη πενταετία της καριέρας του με ένα ανεπανάληπτο σερί (Goodfellas, Cape Fear, Age of Innocence, Casino) και τον δεύτερο να επεκτείνει την προβληματική του με τα Naked Lunch, το παραγνωρισμένο M. Butterfly και το θαρραλέο Crash. Ο Woody Allen μπορεί να μην έφτασε τα ύψη των 80s, που ήταν και η καλύτερή του δημιουργικά δεκαετία, έδωσε όμως μερικές από τις καλύτερες ταινίες της καριέρας του όπως το Deconstructing Harry, το Bullets over Broadway, και φυσικά το αριστουργηματικό Ηusbands and Wives. Αντίθετα με τους υπόλοιπους της γενιάς του, ο Francis Ford Coppola μπήκε σε διαδικασία δημιουργικής αφλογιστίας συνεχίζοντας την παρακμή του από τα μέσα των 80s και πέρα.

Στα 90s καταξιώθηκε και κριτικά επιτέλους ο μύθος του Αμερικανικού σινεμά Clint Eastwood. Τα Unforgiven, Bridges of Madison County, A Perfect World έπεισαν πλέον και τον τελευταίο σκεπτικιστή ότι πρόκειται για έναν εμπνευσμένο δημιουργό, ένα ζωντανό κεφάλαιο του αμερικάνικου σινεμά. Παρόμοια καθυστερημένη αναγνώριση επήλθε για τον Michael Mann που με τα αριστουργηματικά Heat και Insider έδωσε ταινίες αναφοράς σε διαφορετικά είδη. Ένας δημιουργός που αφήνει την προσωπική του σφραγίδα στα προδιαγεγραμμένα όρια κινηματογραφικών ειδών.

Οι περίφημοι αδελφοί Κοέν απέδειξαν με τις ταινίες τους αυτήν την δεκαετία ότι είναι μαζί με τον Μartin Scorsese οι μεγαλύτεροι βιρτουόζοι της οθόνης και μετά τον Billy Wilder οι πιο ανελέητοι καγχαστές της ανθρώπινης μικρότητας. Ένα τεράστιο ταλέντο σαν αυτό του Paul Thomas Anderson μπήκε στον κινηματογραφικό χάρτη με τα Hard Eight, Boogie Knights και Μagnolia, ενώ εμφανίστηκε και ο πιο επιδραστικός σκηνοθέτης των τελευταίων 20 χρόνων, ο δαιμόνιος (ή δαιμονισμένος για τους οργίλους επικριτές του) Quentin Tarantino. Ο David Fincher αφήνει πολλές υποσχέσεις με το Se7en χωρίς κατά την γνώμη μου να της πραγματοποιήσει με την μετέπειτα πορεία, όμως το καλύτερο θρίλερ της δεκαετίας παραμένει το υποβλητικό Silence of the Lambs του Jonathan Demme.

Το ευρωπαϊκό σινεμά στην δεκαετία του 90 βρέθηκε σε σφαίρα παρακμής. Ελάχιστοι σπουδαίοι δημιουργοί εμφανίστηκαν, οι καταξιωμένοι μπήκαν σε φάση παρακμής (Wenders, Bertolucci, Herzog, οι περισσότεροι Γάλλοι και Ιταλοί, ο Kieslowski με την συμβιβασμένη τριλογία του) ή δύσης (Ταβιάνι, Αντονιόνι). Λαμπρή εξάιρεση η εμφάνιση στο κινηματογραφικό στερέωμα ενός ολοκληρωμένου στοχαστή της μεγάλης οθόνης, αυτή του Michael Haneke που αποδεικνύει ότι υπάρχουν και καλύτερες μορφές δοκιμιακού κινηματογράφου από αυτή που εισήγαγε ο Jean Luc Godard. Σε σπουδαία φόρμα βρέθηκε ο Mike Leigh με τρία αριστουργήματα (Secrets and Lies, Naked, Topsy Turvy), ενώ σταθερή αξία αποτέλεσε ο Ken Loach (Land and Freedom, My name is Joe).

Από τις υπόλοιπες κινηματογραφίες ξεχωρίζουμε τις περιπτώσεις του Kiarostami, του Panahi αλλά και του Wong Kar Wai, έναν από τους πιο ταλαντούχους δημιουργούς των τελευταίων 20 χρόνων. To σπαραχτικό Happy Together άνετα θα μπορούσε να χωρέσει σε οποιαδήποτε δεκάδα.

Γιώργος Μπουκάτσας

90's Classic Scenes 2 - Heat

Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας στα 90's

1991
Kevin Costner (Dances with Wolves)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο Martin Scorsese (Goodfellas) παραδίδει την πληρέστερα σκηνοθετημένη ταινία της δεκαετίας κι όχι μόνο. Η Ακαδημία αποφάσισε πως δεν ήταν ο καιρός του…
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο Barbet Schroeder (Reversal of Fortune) έχει αξιοθαύμαστο έργο, θα μπορούσε να ήταν υποψήφιος για κάποια άλλη, καλύτερη ταινία.

1992
Jonathan Demme (The Silence of the Lambs)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Φοβερός και τρομερός ο Demme, δε χωράει κουβέντα για αυτό. Αλλά αν είναι να διαπράξουμε μία «ιεροσυλία», ας πούμε ότι ο Oliver Stone (JFK) έδωσε την καλύτερη σκηνοθεσία από τους πέντε. Και θα έχουμε και δίκιο ακόμα κι αν διαφωνούμε με την ουσία της ταινίας του.
Πώς βρέθηκες εδώ; John Singleton (Boyz n the Hood) και Ridley Scott (Thelma & Louise) μπήκαν με μέσο στην πεντάδα.

1993
Clint Eastwood (Unforgiven)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο Clint ήταν ο καλύτερος από μια καταπληκτική τετράδα (Ivory, Altman, Jordan).
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο Martin Brest (Scent of a Woman) χάρη στον Pacino βρέθηκε εκεί και μάλλον το ξέρει.

1994
Steven Spielberg (Schindler’s List)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Πολύ καλοί και οι πέντε, άλλα ο Robert Altman (Short Cuts) έπρεπε να το πάρει.
Πώς βρέθηκες εδώ; Όλοι με το σπαθί τους.

1995
Robert Zemeckis (Forrest Gump)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο Quentin Tarantino (Pulp Fiction) φτιάχνει την πιο επιδραστική ταινία των 90’s και η Ακαδημία δεν πήρε χαμπάρι.
Πώς βρέθηκες εδώ; Πλάι στον Quentin, τον Woody (Bullets over Broadway), τον Kieslowski (Trois Couleurs: Rouge) και τον Redford του Quiz Show, ε, ο Zemeckis περισσεύει.

1996
Mel Gibson (Braveheart)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο Mike Figgis (Leaving Las Vegas) στην πιο τέλεια ισορροπημένη στιγμή της καριέρας του.
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο Chris Noonan (Babe) ακόμα δεν μπορεί να το πιστέψει ότι ήταν υποψήφιος. Ούτε κι εμείς.

1997
Anthony Minghella (The English Patient)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο Minghella σε απόλυτη ισοπαλία με τον Mike Leigh (Secrets & Lies).
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο Scott Hicks (Shine) έδωσε μια χαρά σκηνοθεσία, απλά είναι αρκετά πιο κάτω από τους άλλους τέσσερις.

1998
James Cameron (Titanic)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο Atom Egoyan με το ε ξ α ι ρ ε τ ι κ ο The Sweet Hereafter.
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο Gus Van Sant (Good Will Hunting) πριν τη δει τελείως Bela Tarr.

1999
Steven Spielberg (Saving Private Ryan)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο Terrence Malick (The Thin Red Line) ήταν μάλλον πολύ απαιτητικός για τα γούστα της ακαδημίας που θεώρησε ότι έπρεπε να τιμήσει (για δεύτερη φορά αυτή τη δεκαετία) τον κύριο Spielberg για μια σαφέστατα κατώτερη ταινία του ίδιου είδους.
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο John Madden (Shakespeare in Love). Παραλίγο να κερδίσει κιόλας, πάλι καλά που για πρώτη φορά στη δεκαετία χωρίστηκαν τα Όσκαρ καλύτερης ταινίας και σκηνοθεσίας…

2000
Sam Mendes (American Beauty)
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Ο Michael Mann (The Insider). Αν και τέτοιας σπουδαιότητας σκηνοθέτες είναι πέρα από βραβεία.
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο Lasse Hallstrom (The Cider House Rules) είναι η επιτομή της χρυσής μετριότητας, αν κι εδώ τιμήθηκε για υποψηφιότητα με μια από τις πιο συμπαθητικές ταινίες του.

Αχιλλέας Παπακωνσταντής

Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας στα 90's

1991
Dances with Wolves του Kevin Costner
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Το Goodfellas. Θέλει και ρώτημα;
Πώς βρέθηκες εδώ; Το Ghost μπορεί να ήταν η αγαπημένη ενοικίαση της vhs, σχολικής εποχής μας αλλά στα Όσκαρ πώς βρέθηκε;

1992
The Silence of the Lambs του Jonathan Demme
Ποιος έπρεπε να κερδίσει: Το Silence of the Lambs. Αν και το JFK είναι ομολογουμένως εντυπωσιακό σινεμά και το Bugsy η καλύτερη ταινία του Levinson - ό,τι και να σημαίνει αυτό.
Πώς βρέθηκες εδώ; Το The Prince of Tides μπορεί να μην έπεισε τη Streisand να παρατήσει τη σκηνοθεσία, έπεισε εμάς όμως να μη ξανασχοληθούμε. Κρίμα για τον Nolte.

1993
Unforgiven του Clint Eastwood
Ποιος έπρεπε να κερδίσει; Το Unforgiven βέβαια. Αν και Howard’s End και The Crying Game είναι σπουδαία φιλμ.
Πώς βρέθηκες εδώ; Το Scent of a Woman του αναιμικού Martin Brest - κι ας χάρισε στον Pacino το Όσκαρ.

1994
Schindler’s List του Steven Spielberg
Ποιος έπρεπε να κερδίσει; Το The Remains of a Day. Έτσι απλά.
Πώς βρέθηκες εδώ; Το The Fugitive είναι μια πολύ δυνατή περιπέτεια και μια ευχάριστη εναλλακτική στη δήθεν σοβαροφάνεια του θεσμού.

1995
Forrest Gump του Robert Zemeckis
Ποιος έπρεπε να κερδίσει; Το Pulp Fiction – το μεγαλύτερο σφάλμα της Ακαδημίας στα 90’s
Πώς βρέθηκες εδώ; Το Forrest Gump. Αν και ξέρουμε πώς φτάνει μια τέτοιας ιδεολογίας ταινία στην κορυφή στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού…

1996
Braveheart του Mel Gibson
Ποιος έπρεπε να κερδίσει; Σε μια χρονιά που έλειπε το σπουδαίο φιλμ, μόνο το Sense and Sensibility του Ang Lee ίσως να το άξιζε εξίσου και παραπάνω.
Πώς βρέθηκες εδώ; Το Babe το γουρουνάκι. Σοβαρά τώρα, η πιο άκυρη υποψηφιότητα της δεκαετίας…

1997
The English Patient του Anthony Minghella
Ποιος έπρεπε να κερδίσει; Το The English Patient. Υπόδειγμα μελοδράματος (κι όχι μελό) και μεταφοράς στο σινεμά ενός λογοτεχνικού αριστουργήματος. Ακόμα κι απέναντι στα εξαιρετικά Secrets & Lies και Fargo.
Πώς βρέθηκες εδώ; Ο γλυκερός Jerry Maguire. Αν και παραμένει μια μικρή ένοχη απόλαυση.

1998
Titanic του James Cameron
Ποιος έπρεπε να κερδίσει; Ο Τιτανικός. Αν ήσουν αγοράκι το μισούσες μέχρι θανάτου, αν ήσουν κορίτσι το λάτρευες μέχρι θανάτου. Τώρα πια, ας το αφήσουμε να αναδειχτεί ως την πολύ καλή ταινία που πραγματικά είναι.
Πώς βρέθηκες εδώ; Αυτή τη χρονιά όλα δικαιολογούν τη θέση τους. Ακόμα και το Good Will Hunting.

1999
Shakespeare in Love του John Madden
Ποιος έπρεπε να κερδίσει; Το The Thin Red Line. Πραγματικό έγκλημα.
Πώς βρέθηκες εδώ; Το Shakespeare in Love. Πάνε καλά εκεί στην Ακαδημία;

2000
American Beauty του Sam Mendes
Ποιος έπρεπε να κερδίσει; To The Insider με κλειστά τα μάτια.
Πώς βρέθηκες εδώ; Το The Cider House Rules δικαιολογείται μόνο στη Charlize και στην εξαιρετική φωτογραφία. Αν φτάνουν κι αυτά δηλαδή…

Αχιλλέας Παπακωνσταντής

European Film Awards στα 90's - Best European Film (film of the year)

1990: Porte Aperte (Open Doors) του Gianni Amelio
1991: Riff-Raff του Ken Loach
1992: Il Ladro di Bambini (The Stolen Children) του Gianni Amelio
1993: Urga (Close to Eden) του Nikita Michalkov
1994: Lamerica του Gianni Amelio
1995: Land and Freedom του Ken Loach
1996: Breaking the Waves του Lars von Trier
1997: The Full Monty του Peter Cattaneo
1998: La Vita e Bella (Life is Beautiful) του Roberto Benigni
1999: Todo Sobre Mi Madre (All About My Mother) του Pedro Almodovar

90's Classic Scenes 1 - The Bridges of Madison County

Τα καλύτερα φιλμ των 90's από τα Cahiers du Cinema

1. Carlito's Way του Brian De Palma
2. Goodbye South, Goodbye του Hou Hsiao-Hsien
3. The Bridges of Madison County του Clint Eastwood
4. Eyes Wide Shut του Stanley Kubrick
5. Twin Peaks του David Lynch
6. Close-Up του Abbas Kiarostami
7. Unforgiven του Clint Eastwood
8. Crash του David Cronenberg
9. Edward Scissorhands του Tim Burton
10. The River του Tsai Ming-Liang

Το Φεστιβάλ των Καννών τη δεκαετία του '90 (Μέρος Δεύτερο)

1995

Η δεύτερη καλύτερη χρονιά (μετά το 1991) από πλευράς προγράμματος αποδείχτηκε επεισοδιακή. Αναμενόμενο, θα έλεγε κανείς, μόνο και μόνο χάρη στην παρουσία στην κριτική επιτροπή του άκρως προκλητικού John Waters (υπό την προεδρία της Jeanne Moreau). Κανένας από τους δύο δε γλίτωσε από το μένος του Θόδωρου Αγγελόπουλου τη βραδιά της βράβευσης. Ο Andy Garcia ανακοινώνει την απονομή του Μεγάλου Βραβείου στο Βλέμμα του Οδυσσέα και ο Έλληνας δημιουργός δηλώνει, μπροστά σε ένα αμήχανο και σιωπηρό κοινό, «αν αυτό έχετε να μου δώσετε, τότε δεν έχω κάτι άλλο να πω», πριν αποχωρήσει επιδεικτικά. Το μεγαλοπρεπές αριστούργημά του έχασε τη μάχη για το Χρυσό Φοίνικα από το Underground του Kusturica, ο οποίος μπήκε έτσι στην ομάδα των λίγων, εκλεκτών σκηνοθετών που έχουν κερδίσει δύο φορές το ύψιστο βραβείο στις Κάννες. Το Βραβείο Σκηνοθεσίας απονέμεται στο La Haine του Mathieu Kassovitz που ξεσήκωσε το κοινό στις προβολές του. Με άδεια χέρια έφυγαν το εξαιρετικό Dead Man του Jarmusch, το Ed Wood του Tim Burton στα καλύτερά του, το γοητευτικό O Convento του Manoel de Oliveira και το, αδίκως παραγνωρισμένο, Good Men, Good Women του Hou Hsiao-Hsien. Αντίθετα, το σπουδαίο Land and Freedom του Ken Loach παρηγορήθηκε με το Βραβείο της Επιτροπής και το Βραβείο FIPRESCI (εξ ημισείας με τον Αγγελόπουλο) και το Shanghai Triad του Zhang Yimou με το Μεγάλο Τεχνικό Βραβείο. Τέλος, συγκινητική ήταν η βράβευση στις ερμηνείες των Jonathan Pryce και Helen Mirren.

Χρυσός Φοίνικας: Underground του Emir Kusturica


1996

Για δεύτερη συνεχή χρονιά το φεστιβάλ μπορεί να περηφανεύεται για την ποιότητα των ταινιών που κοσμούν το διαγωνιστικό του τμήμα. H κριτική επιτροπή (προεδρεύοντος του Francis Ford Coppola) πανάξια απένειμε το Χρυσό Φοίνικα στο Secrets & Lies του Mike Leigh, ενώ η περίφημη μέθοδος του Άγγλου σκηνοθέτη απέφερε το Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας για την Brenda Blethyn. Το Μεγάλο Βραβείο πήγε στο Breaking the Waves του Lars von Trier (χωρίς αυτή τη φορά ο Δανός να παρεκτραπεί), ενώ το Fargo απέφερε το δεύτερο Βραβείο Σκηνοθεσίας στον Joel Coen μέσα στην ίδια δεκαετία. Το γαλλικό σινεμά όρθωσε το ανάστημά του χάρη στη μεστή γραφή του Un Héros Très Discret του Jacques Audiard και του Comment Je Me Suis Disputé…(ma vie sexuelle) του Arnaud Desplechin, με το πρώτο να κερδίζει το Βραβείο Σεναρίου. Η καλύτερη ταινία του φεστιβάλ, όμως, ήταν αδιαμφισβήτητα το προκλητικά ερεθιστικό Crash του David Cronenberg, που σίγουρα ξεβόλεψε όσους έτυχαν να παρευρίσκονται στην πρωινή προβολή του στη Ριβιέρα, αλλά έφυγε μόνο με το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής.

Χρυσός Φοίνικας: Secrets & Lies του Mike Leigh


1997

Για δεύτερη φορά στη δεκαετία ο Χρυσός Φοίνικας θα μοιραστεί σε δύο ταινίες – κι όπως ακριβώς το 1993, όχι απαραίτητα στις καλύτερες του διαγωνιστικού. Ακόμα κι έτσι, τα Taste of Cherry του Abbas Kiarostami και The Eel του Shohei Imamura αποτελούν σημαντικές ταινίες, ενώ η πλήρης επικράτηση του ασιατικού σινεμά θα ολοκληρωθεί με το Βραβείο Σκηνοθεσίας στο αξέχαστο Happy Together του Wong Kar Wai. Ακόμα και το Βραβείο Σεναρίου πήγε σε Ασιάτη, έστω κι αν το The Ice Storm αποτελούσε την πρώτη (και καλύτερη) εξόρμηση του Ang Lee στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Σπουδαίων φιλμ συνέχεια με το The Sweet Hereafter του Atom Egoyan, για το οποίο ακόμα και το Μεγάλο Βραβείο μοιάζει λίγο. Άξια αναφοράς είναι η βράβευση του Sean Penn για την ερμηνεία του στο μέτριο She’s So Lovely, δεύτερη μόλις ταινία του Nick Cassavetes, ενώ η Κρουαζέτ υποκλίθηκε στο σπουδαίο Ingmar Bergman που τιμήθηκε για τη συνολική προσφορά του στον κινηματογράφο. Το πλέον αξιομνημόνευτο περιστατικό του φεστιβάλ, όμως, ήταν η επεισοδιακή προβολή του Funny Games του Michael Haneke που ώθησε τον Wim Wenders να αποχωρήσει θορυβωδώς από την αίθουσα στη μέση της ταινίας. Η συμμετοχή του τελευταίου στο διαγωνιστικό με ένα φιλμ τιτλοφορούμενο ως The End of Violence μόνο ως ειρωνεία της τύχης μπορεί να εκληφθεί.

Χρυσός Φοίνικας: Taste of Cherry του Abbas Kiarostami και The Eel του Shohei Imamura


1998

Η χρονιά του Αγγελόπουλου και της δικαίωσης για τη συνολική του προσφορά στον παγκόσμιο κινηματογράφο, όπως και για την μακροχρόνια σχέση του με το φεστιβάλ. Η επιλογή δεν ήταν εύκολη για την κριτική επιτροπή που έτυχε μια από τις πλέον αξιόλογες συνθέσεις της (Martin Scorsese στην προεδρία, Alain Corneau, Arnaud Desplechin, Michael Winterbottom, Jean-Pierre Jeunet, Emmanuelle Béart, Chiara Mastroianni και Winona Ryder ανάμεσα στα μέλη). Ο θρίαμβος για το Μια Αιωνιότητα και μια Μέρα γίνεται σημαντικότερος αν υπολογιστούν οι ταινίες που σχημάτισαν το διαγωνιστικό τμήμα εκείνης της χρονιάς: το Festen του Vinterberg και το Idioterne του Trier (το Δόγμα στην πιο επίσημη εμφάνισή του), το πολυβραβευμένο La Vita e Bella του Benigni (Μεγάλο Βραβείο), το My Name is Joe του Ken Loach (Βραβείο Αντρικής Ερμηνείας), το Flowers of Shanghai του Hou Hsiao-Hsien και το The General του John Boorman (Βραβείο Σκηνοθεσίας). Αίσθηση προκάλεσαν τα ανατρεπτικά Fear and Loathing in Las Vegas του Terry Gilliam, The Hole του πάντα προκλητικού Tsai-Ming Liang, Velvet Goldmine του Todd Haynes και το Henry Fool του Hal Hartley που έφυγε με το Βραβείο Σεναρίου.

Χρυσός Φοίνικας: Μια Αιωνιότητα και Μια Μέρα του Θόδωρου Αγγελόπουλου


1999

Με πρόεδρο της επιτροπής τον David Cronenberg, οι αδερφοί Dardenne δεν έπρεπε να έτρεφαν και πολλές ελπίδες, αλλά η αριστουργηματική Rosetta τους θα μπορούσε να πείσει τον οποιονδήποτε ότι αξίζει το Χρυσό Φοίνικα. Κι ας είχε να αναμετρηθεί με καταπληκτικά φιλμ όπως το Ghost Dog του Jim Jarmusch ή το The Straight Story του David Lynch. Την προσοχή κέρδισε ο Bruno Dumont με το L’ Humanité που κέρδισε τρία συνολικά βραβεία (Μεγάλο Βραβείο, Αντρικής και Γυναικείας Ερμηνείας), ενώ αυτή ήταν η χρονιά που εδραιώθηκε ο έρωτας των Καννών με τον Pedro Almodovar, με την απονομή στο Todo Sobre Mi Madre του Βραβείου Σκηνοθεσίας. Άξια μνείας τα Limbo (ο σταθερά παραγνωρισμένος John Sayles σε αφηγηματικούς νεωτερισμούς) και Pola X (η επιστροφή πριν τη νέα εξαφάνιση για το σκηνοθέτη των Εραστών της Γέφυρας, Leos Carax).

Χρυσός Φοίνικας: Rosetta των Jean-Pierre και Luc Dardenne

Αχιλλέας Παπακωνσταντής