LA SIRENE DU MISSISSIPI (1969), του Francois Truffaut

Ο Louis Mahe, εκατομμυριούχος, γνωρίζει την Julie Roussel μέσω αλληλογραφίας και περιμένει την άφιξή της στη Ρεουνιόν, νησί διαμονής του, προκειμένου να την παντρευτεί. Χωρίς να το περιμένει όμως η συνάντησή του με την μυστηριώδη γυναίκα που αποβιβάστηκε από το καράβι θα τον οδηγήσει σε έναν επικίνδυνο λαβύρινθο χωρίς επιστροφή. Ξεκινώντας με την ιστορία ενός αρχετυπικού φιλμ νουάρ, ο Truffaut θα δημιουργήσει το πιο υποτιμημένο έργο της καριέρας του, αν και πλήρως αντιπροσωπευτικό των εμμονών του. Χρησιμοποιώντας τη φόρμα του ερωτικού θρίλερ, θα ρίξει στο παιχνίδι ταυτόχρονα τον αιώνιο ρομαντισμό του αλλά και τον πλούτο των σινεφιλικών του παθών. Τα τελευταία θα μπορούσαν να συγκεντρωθούν σε ένα όνομα όσον αφορά το συγκεκριμένο φιλμ - αυτό του Alfred Hitchcock. Εικονοκλάστης από τους λίγους ο Truffaut, θα αποδειχθεί άξιος διάδοχος του μεγάλου δασκάλου καθώς θα αφηγηθεί με καθαρά κινηματογραφικούς όρους μια ιστορία αγάπης, προδοσίας, διπλών ρόλων και απατηλών φαινομένων. Ρεουνιόν, Παρίσι, Λυών, Μασσαλία. Ο θεατής βρίσκει τον εαυτό του να ταυτίζεται απόλυτα με το παράδοξο αυτό ζευγάρι και να βιώνει μαζί του την απειλή της καταδίωξης και μια μόνιμη αγωνία ότι κάποιος ή κάτι θα σταθεί εμπόδιο στην ευτυχία. Και λαμβάνοντας υπόψη το ότι πρόκειται για δύο μάλλον αντιπαθητικούς χαρακτήρες, αυτοεξόριστους σε έναν παράλογο μικρόκοσμο όπου κάθε τρίτος συνιστά και έναν εχθρό, πρέπει να αποδοθούν τα εύσημα στον σκηνοθέτη για το επίτευγμά του. Αξιοποιώντας το βασικό εργαλείο του σινεμά, την εικόνα, θα χειραγωγήσει τον θεατή και θα οδηγήσει το βλέμμα του, ενώ η σιγουριά με την οποία θα στήσει τις σκηνές του θα γεμίσουν την ατμόσφαιρα με σασπένς.

Επιπλέον, και εδώ βρίσκεται η ιδιαίτερη σφραγίδα του Γάλλου σκηνοθέτη, θα εξαλείψει κάθε απόσταση ανάμεσα στους ήρωες και τον ίδιο σαν αφηγητή, όσο και αν τα ακραία περιστατικά του σεναρίου ευνοούν το αντίστροφο. Ο Louis και η Julie/Marion παρουσιάζονται μεθοδικά ως ολοκληρωμένοι κινηματογραφικοί χαρακτήρες με ένα πανταχού παρόν παρελθόν, αλλά ταυτόχρονα και ως άνθρωποι ιδιοσυγκρασιακοί, γεμάτοι αδυναμίες που τους καθιστούν ευάλωτους και άρα οικείους. Ο δημιουργός θα διαφοροποιηθεί εν τέλει αρκετά από τον δάσκαλο Alfred και θα επικεντρωθεί στον έρωτα, στην πιο ακραία μα ταυτόχρονα πιο ρομαντική εκδοχή του: ένα συναίσθημα πλήρως ανέγγιχτο από τη λογική. Η αυταπάτη και η ταπείνωση είναι μερικές μόνο από τις συνέπειες στις οποίες μπορεί να οδηγήσεις τον εαυτό σου σαν αφήσεις να γκρεμιστεί και το τελευταίο σημείο αντίστασης στην καρδιά και το μυαλό και αφεθείς αστήριχτος στο επικίνδυνα λεπτό νήμα του έρωτα.

Για πρώτη ίσως φορά, ο Truffaut θα δώσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο ζευγάρι και όχι στην μονάδα, ωστόσο δεν μπορεί να αποφύγει το αρσενικό του βλέμμα. Και αυτό θα επικεντρωθεί στη γυναίκα, το αντικείμενο του αέναου πόθου για τον Γάλλο δημιουργό, όπως το συμβολίζει εδώ η Deneuve. Έχουν προηγηθεί η Αποστροφή και η Ωραία της Ημέρας, αλλά -προσωπικά μιλώντας πάντα- εδώ είναι που θα βρει τον πιο αντιπροσωπευτικό ρόλο της. Ψυχρή αλλά σέξι, μυστηριώδης αλλά παθιασμένη, φοράει με μαεστρία τη στολή της απόλυτης femme fatale. Μέσα από συχνά κωμικοτραγικά επεισόδια, ο Truffaut θα καταστήσει ξεκάθαρο ότι αυτή είναι το θέμα του, ο μαγνήτης της κάμεράς του και της ιστορίας του. Ο Belmondo από την άλλη θα δώσει μία θαρραλέα ερμηνεία σαν το alter ego του σκηνοθέτη που αγαπούσε όσο τίποτα τις γυναίκες. Ελκυστικός ακριβώς λόγω της μάλλον ανεξήγητης αφοσίωσής του για εκείνη που αγάπησε. Ανεξήγητης όμως μόνο για όσους κυνικούς αρνούνται να διαβούν τις πόρτες που η καρδιά ανοίγει. Και που συχνά καταλήγουν σε παγωμένα, ολόλευκα από το χιόνι τοπία. Αξίζει μόνο και μόνο για όσα θα βρεις στη διαδρομή; Αξίζει θα απαντήσουν ομόφωνα ο Louis/Belmondo και ο Truffaut.

Αχιλλέας Παπακωνσταντής