Μετά την αναπάντεχη επιτυχία του Donnie Darko αρχικά σε στενούς κινηματογραφικούς κύκλους και λίγο αργότερα ως ένα μαζικό καλτ φαινόμενο που έτεινε να γίνει κοινωνικό, ο νεαρός και απαραιτήτως θρασύς Ρίτσαρντ Κέλι μπήκε για τα καλά στον αγώνα να ξεπεράσει τον εαυτό του. Χαμένος (και... χωμένος) σε ένα υπερφιλόδοξο πρότζεκτ που επιθυμούσε να αποκτήσει το στάτους του Donnie Darko και να γίνει ένα φιλμ-ορόσημο για την ποπ-αρτ γενιά που αναδυόταν από τις στάχτες της στη νέα χιλιετία, κατέληξε να πελαγοδρομεί σε έναν οπωσδήποτε ενδιαφέρον αλλά και φλύαρο γρίφο που περνιόταν για φιλοσοφικό κινούμενο οπτικό δοκίμιο. Κάπου εκεί όφειλε, αν ήθελε να σώσει την παρτίδα και να δώσει την ευκαιρία στον εαυτό του να γυρίσει ένα ακόμη φιλμ ακριβώς με τον τρόπο που θέλει, να συμμορφωθεί με πιο mainstream αφήγηση στο παραδοσιακά ερεθιστικό αρχικό του θέμα.
Κάπως έτσι προέκυψε το Κουτί, ένα φιλμ που χρησιμοποιεί μια, νομίζεις, ανούσια και απλή εναρκτήρια ιδέα: Μια παντρεμένη μητέρα ενός μικρού αγοριού δέχεται την ξαφνική, αλλά έπειτα από σχετική προειδοποίηση, επίσκεψη ενός αγνώστου ο οποίος της κάνει μια περίεργη όσο και δελεαστική πρόταση. Αφήνει ένα μεσαίου μεγέθους κουτί με ένα κουμπί στην πάνω πλευρά του στο τραπέζι και της προσφέρει ένα εκατομμύριο δολάρια για να το πατήσει, γνωρίζοντάς της πως η πράξη της αυτή θα προκαλέσει τον θάνατο σε κάποιον άνθρωπο στον κόσμο που δεν γνωρίζει καθόλου.
Εντάξει, κάθε στοιχειωδώς σκεπτόμενος άνθρωπος θα αναγάγει την προφανώς αλληγορική αρχική αυτή ιδέα πριν ακόμη εξελιχθούν οι σεκάνς του φιλμ σε έναν σκελετό ηθικού διλήμματος, ωστόσο ένας γνήσιος auteur όπως ο Κέλι οφείλει να χρησιμοποιήσει τον ενδιάμεσο φιλμικό του χρόνο προς ανάπτυξή της και όχι για απλό “γέμισμα”. Έτσι, τοποθετεί την δράση στα ανατρεπτικά 70s και τον σύζυγο εργατικό επιστήμονα στη NASA, σκέτο ονειρικό πάντρεμα της βιβλικής αλληγορίας του με την επιστημονική φαντασία που τροφοδοτεί με υποπλοκές το φιλμ και δίνει χώρο στον χαρισματικό Κέλι να ξεδιπλώσει την δεινότητά του στην ανάπτυξη μιας θρίλερ ατμόσφαιρας. Παλιομοδίτικο αλλά όχι ενοχλητικό, το σασπένς που χτίζει ο Κέλι γιγαντώνεται υπό τη συνεχή παρουσία υποβλητικής μουσικής παραμένοντας απλώς το εξωτερικό περίβλημα σε ένα σοφιστικέ πολυεπίπεδο, αλλά όχι τολμηρό όσο θα του έπρεπε, υπαρξιακό-θρησκευτικό-μεταφυσικό δράμα.
Οι όροι του κυρίου που χτυπάει την πόρτα της οικογένειας (να μην μιλήσει σε κανέναν καθώς και το χρονικό όριο των 24 ωρών της ισχύος της προσφοράς) οριοθετούν με τη σειρά τους τον φιλμικό χρόνο και συμπιέζουν την προβληματική αφήγηση του φιλμ, στην οποία ο Κέλι διαπερνά με αναρχικό χιούμορ μια ανατροπή του live and let die μηδενισμού: Το ζευγάρι ενώ είναι πολύ ευκατάστατο δέχεται εν τέλει την προσφορά καθώς με μια σειρά γεγονότων κατά τους ίδιους βαδίζουν στην οικονομική κατάρρευση και μεμψιμοιρούν όταν δεν οδηγούν τη Πόρσε τους, την ίδια στιγμή που ο θεατής απολαμβάνει την ανάγνωση της εκ των έσω ανατροπής του κρυφού φόβου της μπουρζουαζίας. Η ταινία δυστυχώς χάνεται όταν επιχειρεί να απλώσει τις θεματικές της σε παράλληλους συμβολισμούς: Η κάλπικη ελευθερία του ατόμου που προκαθορίζεται από τις επιβολές της εξουσίας λες και σε ένα λαβυρινθώδες παιχνίδι που μετακινεί τα τείχη του κλείνοντας κάθε διέξοδο, ο επίμονος συμβολισμός της κλεισμένης σε κουτί (σπίτι, τηλεόραση, γραφείο και πάει λέγοντας) ζωής, η απώλεια αισθήσεων (παραδειγματική τύφλωση πριν τη συμμόρφωση με τους κανόνες) ως αντίστοιξη της ζωής που μετράει τον χρόνο της και εσωτερικεύει την απειλή δείχνοντας με ενοχλητικό διδακτισμό προς τον... εαυτό μας, όλα αυτά καθώς το φιλμ γεμίζει με υποϊστορίες το αποκόπτουν από την βασική γραμμή της αλληγορίας του και τη σπουδή της πολύ ενδιαφέρουσας αρχικής του ιδέας.
Πάνος Τράγος
3 σχόλια:
Πραγματικά ιδιαίτερη περίπτωση ο Kelly. Δεν νομίζω ότι μπορώ να χαρακτηρίσω ανεπιφύλακτα κάποια από τις (τρεις μόλις) ταινίες του ως σημαντική ή έστω αδιαμφισβήτητα καλή. Ωστόσο, σου δίνει την αίσθηση ενός μεγάλου ταλέντου, ενός εμπνευσμένου δημιουργού που ακόμα χρειάζεται όμως πολύ πολύ αυτοέλεγχο για να δώσει ένα αποτέλεσμα πραγματικά αντάξιο των προσδοκιών που σε στιγμές σε αφήνει να νιώσεις.
Ειδικότερα για την περίπτωση του The Box, δεν μπορώ παρά να εκφράσω το θαυμασμό μου για την ατμόσφαιρα της ταινίας, μία μίξη των θρίλερ του DePalma στα 70's με τα sci-fi thriller β' διαλογής και οικολογικής συνείδησης που γέννησε ο περιθωριακός (σε σχέση με τα μεγάλα στούντιο) αμερικανικός κινηματογράφος στα 50's. Υπάρχει αυτή η αίσθηση της μικρής ταινίας που επιστρατεύει θέματα και εφέ που την ξεπερνούν σε μέγεθος και που εν τέλει δεν ξεπερνάει το ταβάνι της, αλλά αδυνατείς να της αρνηθείς την εκτίμησή σου. Έξυπνο το ηθικό δίλημμα της κεντρικής ιδέας, ελκυστικά ρετρό οι ερμηνείες (άψογος ο Langella, πολύ όμορφη η Cameron) αλλά αναπόφευκτο το ξεφούσκωμα όσο εξελίσσεται η πλοκή. Συνολικά, είμαι της άποψης ότι σκηνοθέτες σαν τον Kelly πρέπει να στηρίζονται ανεπιφύλακτα - τουλάχιστον δεν μπορείς να προβλέψεις απόλυτα τι θα σου δώσουν κάθε φορά.
Αχιλλέα,
κι εγώ κάπως έτσι σκέφτομαι για τον Κέλι. Δεν έχει κάνει καμία πραγματικά σπουδαία ταινία, αλλά είναι όλες σημαντικές γιατί μου δείχνουν έναν άνθρωπο, έναν πραγματικό σκηνοθέτη που χειρίζεται τα πάντα και, αν καταφέρει να δουλέψει όλα όσα γυρνούν στο μυαλό του και τα βάλει σε τάξη, μπορεί μας δώσει μια μεγάλη ταινία.
Στο Κουτί πραγματικά μεγαλουργεί στην ατμόσφαιρα, συνδυάζοντας πανέξυπνα ΑΚΡΙΒΩΣ τις αισθητικές επιδράσεις που αναφέρεις. Οι ερμηνείες είναι επιτηδευμένες σκόπιμα και αυτό λειτουργεί στο φιλμ. Δεν στέρεψε από ιδέες ο Κέλι και χάλασε το φιλμ του, απλώς δεν μπόρεσε να αντισταθεί στις διαφορετικές κατευθύνσεις που του έδινε το σενάριό του. Ωραίος τύπος πάντως.
Μολις διαβασα την υπόθεση μου εκανε το κλικ οτι πρεπει οπωσδηποτε να την δω..βεβαια απογοητευτηκα μετά την μέση όπου το πηγες σε μεταφυσικά(;) κάπως θέματα και με κουρασε και με ψιλοαπογοητευσε...
Δημοσίευση σχολίου