WHERE THE WILD THINGS ARE (2009), του Spike Jonze

Μπορείς να ξοδέψεις εκατομμύρια για να χρησιμοποιήσεις τα καλύτερε ειδικά εφέ. Μπορείς να περιμένεις για χρόνια την ανάπτυξη της 3D τεχνολογίας για να φέρεις στην μεγάλη οθόνη τον κόσμο όπως ακριβώς τον φαντάστηκες. Τίποτα όμως από αυτά δε θα σε οδηγήσει στην καρδιά και το μυαλό του θεατή εάν δεν έχεις χαρακτήρες στέρεους και πολύπλευρους. Δεν έχει σημασία αν θα είναι τέρατα, αλλόκοτα πλάσματα από άγνωστους πλανήτες ή μηχανοκίνητα ρομπότ. Ως ήρωες κινηματογραφικής ταινίας κινδυνεύουν να καταλήξουν αφόρητα πληκτικοί τη στιγμή που σταματούν να θυμίζουν την ποικιλία και τον απρόβλεπτο χαρακτήρα της αληθινής ζωής. Ο Spike Jonze είναι αρκετά έξυπνος για να υποτιμήσει τους πολύπλοκους μηχανισμούς των ανθρώπινων συναισθημάτων προς όφελος μιας hi-tech αισθητικής. Το αποτέλεσμα τον δικαιώνει πανηγυρικά. Η χώρα των μαγικών πλασμάτων του με τα τεράστια τριχωτά κουστούμια είναι απείρως πιο μαγευτική από τον κόσμο του Avatar και άλλων παρεμφερών εγχειρημάτων ακριβώς επειδή είναι πιο οικεία - όχι στο μάτι αλλά στην καρδιά. Η αφέλεια και η παιδικότητα που αναβλύζει από το Where the Wild Things Are δεν είναι συνέπεια πνευματικής ανεπάρκειας, αλλά βαθιάς γνώσης από πλευράς των δημιουργών του της παιδικής ηλικίας και της κινητήριας ουσίας της: η αίσθηση ότι όλα επιτρέπονται και όλα είναι εφικτά ενώ ταυτόχρονα ξέρεις ότι υπάρχει κάποιος άλλος να βάλει τα όρια για σένα, να σε συγκρατήσει, να σε προστατεύσει.

Βασισμένο σε ένα κλασικό βιβλίο της παιδικής λογοτεχνίας με συγγραφέα τον Μόρις Σέντακ, η πρώτη ταινία του Jonze μετά από σχεδόν δέκα χρόνια αποτελεί υπόδειγμα αφηγηματικής λιτότητας και σεναριακής οικονομίας. Χωρίς περιττές σκηνές, δέκα εισαγωγικά λεπτά μοιάζουν υπεραρκετά για να νιώσουμε την μοναξιά της παιδικής ηλικίας. Ό,τι επακολουθεί, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ανατρεπτικό. Ξεχάστε τις αρχές του «καλού» κινηματογράφου – εδώ όλα είναι παιχνίδι και οι κανόνες υπάρχουν μόνο για την απόλαυση της παραβίασής τους. Η κάμερα βουτάει μαζί με τον μικρό ήρωα και τους ιδιόμορφους φίλους του σε ένα ασταμάτητο σαματά όπου η εναλλαγή των συναισθημάτων είναι ακατάπαυστη. Όσα νιώθουν τα παιδιά δεν είναι παρά στιγμιαία τσιμπήματα - δυνατά αλλά διαρκώς έτοιμα να αντικατασταθούν από άλλα. Το μυαλό δεν έχει φτάσει στο βαθμό που (νομίζει ότι) μπορεί να εξηγήσει τα πάντα και έτσι απλά δέχεται ό,τι χτυπάει την πόρτα. Η γνωριμία του Μαξ με τον Κάρολ, την K.W., την Τζούντιθ και όλα τα υπόλοιπα «άγρια πλάσματα» δεν είναι παρά η προσπάθειά του να εξερευνήσει τα ανθρώπινα συναισθήματα. Γινόμαστε μάρτυρες μια πρώτης συνάντησής του με όσα θα τον απασχολήσουν για την υπόλοιπη ζωή του, χωρίς όμως τα προσωπεία και την αυτολογοκρισία του ενήλικου κόσμου.

Το Where the Wild Things Are συγκινεί χάρη στην ανόθευτη ειλικρίνειά του - νιώθεις πως γυρίστηκε εξολοκλήρου από ένα παιδί αφού πρώτα βαρέθηκε με όλες τις ταινίες που υποτίθεται πως θα εξέφραζαν τις αγωνίες και τα όνειρά του. Είναι άλλο πράγμα όμως η παιδική αφέλεια και άλλο η ηλιθιότητα. Οι μικροί ποτέ δεν υποτιμούν τους μεγάλους, το αντίστροφο όμως είναι σύνηθες φαινόμενο. Στην τελική σεκάνς η Catherine Keener καταλαβαίνει το λάθος της, απλά κοιτώντας τον (εκπληκτικό) Max Records στα μάτια. Το βλέμμα του μας διαπερνά. Χωρίς λόγια, δίχως παρατεταμένες και εκβιαστικές σκηνές, αυτό το μικρό διαμαντάκι μας αποχαιρετά ενώ εμείς σαν πιτσιρίκια απλά θέλαμε κι άλλο.

Αχιλλέας Παπακωνσταντής