ΟΙ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΗΣ ΣΕΖΟΝ 2010 - 2011

1. THE TREE OF LIFE, του Terrence Malick

Ο Malick δεν σταματάει απλώς θέτοντας ερωτήματα περί του νοήματος της ύπαρξης αλλά προχωράει ένα βήμα παραπέρα, διακινδυνεύοντας τη θυμηδία και την ειρωνεία των αβασάνιστων κυνικών, με το να προσφέρει δυνητικές απαντήσεις. Ωσάν αυθεντικός φιλόσοφος καταθέτει μέσω άφατων εκφραστικών ποιητικών εικόνων την δική του κοσμοεικόνα, συνθέτει μαεστρικά την δική του οντολογία που ακριβώς επειδή είναι απολύτως προσωπική είναι φύσην αδύνατο να ταυτίζεται με κάποια άλλη. Από πότε όμως ο θαυμασμός απέναντι σε ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα προϋποθέτει την πλήρη αποδοχή των θέσεων του; Ο Malick αναμετριέται με το άπειρο (ή το κενό) αξιοποιώντας στο επακρο την κινηματογραφική εκφραστική και δικαίως θωρακίζει την θέση του στο βάθρο των μεγάλων δημιουργών.

Γιώργος Μπουκάτσας

2. DES HOMMES ET DES DIEUX, του Xavier Beauvois

«Μένουμε ή φεύγουμε;» Ένα δίλλημα ζωτικής σημασίας σε καιρό πολέμου, μα που για τους εννέα Σιστερσιανιούς μοναχούς που βρέθηκαν ανάμεσα σε διασταυρούμενα πυρά στον εμφύλιο πόλεμο της Αλγερίας, το ερώτημα αποκτά φιλοσοφική διάσταση: καλούνται να αποφασίσουν, ενώπιον θέων και ανθρώπων αν, πιεσμένοι από τον κίνδυνο, θα φύγουν από το μοναστήρι τους, αφήνοντας το ποίμνιό τους έρμαιο των αδίστακτων φονταμενταλιστών, εγκαταλείποντας έναν ρημαγμένο τόπο κι έναν θεό που δεν τους αφορά. Πίστη (θρησκευτική ή μη), οι πνευματικοί άνθρωποι ως σύμβολα υπεράνω θρησκειών, ο φόβος μπροστά στο θάνατο. Ένα συνονθύλευμα ανθρώπινων ανησυχιών και πνευματικών αναζητήσεων, όχι πια ως άοριστα ερωτήματα, μα ως πιεστικά προβλήματα που απαιτούν άμεση επίλυση. Όλες οι συγκλονιστικές αντιφάσεις χαραγμένες στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών του Beauvois, και το μοτίβο από την Λίμνη των Κύκνων να τυλίγει ασφυκτικά το χώρο καθώς η -εσωτερική- ένταση κορυφώνεται. Ο κινηματογράφος μπορεί να μην αποτελεί θρησκευτική εμπειρία, γιατί δεν προϋποθέτει καμία πίστη. Μπορεί όμως, σε περιπτώσεις όπως αυτή, να μας μεταδώσει με τρόπο μοναδικό τη δύναμή της.

Μαριάννα Ράντου

3. BLACK SWAN, του Darren Aronofsky


Ο ιδιοφυής Αρονόφσκυ έχει αποδείξει ότι μπορεί να χρησιμοποιεί τα πιο απλά σχήματα για να φιλοσοφήσει πάνω στις βαθύτερες υπαρξιακές ανησυχίες του ατόμου ή να καθρεφτίσει με οξυδέρκεια συλλογικά συμπλέγματα. Στο Black Swan θα στραφεί στο, φαινομενικά, εκλεπτυσμένο τερέν του μπαλέτου. Η εμμονοληπτική μελέτη των κινήσεων, η σκληραγώγηση για το ιδανικό πουέντ, η ατελείωτη –σε βασανιστικό σημείο- εξάσκηση, όλα συναποτελούν το όχημα για να μελετήσει ο Αμερικανός σκηνοθέτης την ατέρμονη επιδίωξη της τελειότητας. Η οποία μπορεί να επέλθει μόνο μέσα από την αποδοχή, τον εναγκαλισμό, την ανα-γέννηση του Άλλου που κρύψαμε μέσα μας.

Αχιλλέας Παπακωνσταντής

4. THE AMERICAN, του Anton Corbijn

Κούρδισε τη μηχανή μέσα του αποφεύγοντας φιλίες και δουλεύοντας τη μέθοδο στην εντέλεια. Έμεινε μόνος, γιατί έτσι έμαθε. Ακολουθώντας το μονόδρομο, αυτό που ξέρει πλέον για τον εαυτό του, είναι πως "δεν είναι καλός με τις μηχανές", όπως ομολογεί ανάμεσα σε ελάχιστες κουβέντες. Μόνος εναντίον όλων, πάντοτε ξένος, πάντοτε μια μηχανή που δεν ταίριαξε με τις υπόλοιπες, σαν ένα πεισματικά διαφορετικό γρανάζι. Μέχρι που θα αποδεχτεί τη φύση του, από το ένα κοινό γνώρισμα: το θάνατο. Και επειδή προσπάθησε τόσο επίμονα να τον ξεγελάσει. εκείνος του επιτίθεται αδυσώπητα, γρήγορα, ύπουλα. Το μόνο που προλαβαίνει είναι να χτυπήσει το χέρι του στο τιμόνι - ανάθεμα μιας ζωής που τα έκανε όλα λάθος, αλλά πρόλαβε να ερωτευτεί.

Πάνος Τράγος

Ο σαμουράι του Αμερικάνου (με κεφαλαίο άλφα και έντονα γράμματα προς υπογράμμιση της μοναχικής διαφορετικότητάς του) έχει βαθύτερη ρωγμή στην πανοπλία του από τον κατά Melville συγγενή του. Και αυτό γιατί αναφέρεται στο εντός του, στην εσωτερική διαδρομή του που δεν προσπερνάει τις στάσεις αλλά σιωπηρά τις κουβαλά πάντα μαζί του. Εδώ πνέει ευρωπαϊκός αέρας που περικυκλώνει τον Αμερικάνο και του θυμίζει πως είναι ένας ξένος, πάντα ένας Άλλος. Ο Jack θα γευτεί την οικειότητα και θα αφήσει την καρδιά και το μυαλό
να ονειρευτούν μια τελευταία ευκαιρία λυτρωτικής απόδρασης, απεγκλωβισμού από το βάρος των όσων έμειναν (αλλά ποτέ δεν άφησε) πίσω και αποκλείουν το εδώ και τώρα. Η αποτυχία είναι δεδομένη. Η θλιμμένη συνειδητοποίησή της θα γεμίσει τα τελευταία, ασφυκτικά κοντινά κάδρα. Θα εκφραστεί μέσα από μία τόσο αυθόρμητη, γι’ αυτό και τόσο διαπεραστική χειρονομία. Και θα υπενθυμίσει πως η ζωή (που επιλέγεις), ό,τι φέρει, στο ζητά.

Αχιλλέας Παπακωνσταντής

5. THE TURIN HORSE, του Bela Tarr


Η εμπειρία της προβολής της τελευταίας ταινίας του Ούγγρου ποιητή της εικόνας είναι αδύνατο να περιγραφεί με λέξεις. Το συλλογικό συναπάντημα με τον δια ζώσης μηδενισμό δεν είναι κάτι που μπορεί να λησμονηθεί εύκολα. Διαβάζεις χρόνια ολόκληρα για αυτόν, αποστηθίζεις τον Νίτσε, μελαγχολείς στο μέγιστο βαθμό με κάθε ευκαιρία λες και το προσωπικό σου δράμα σημαδεύει την Ιστορία και νομίζει πως τα ξέρεις όλα. Κι έρχεται ο Tarr, με την απίστευτης διεισδυτικότητας μοντέρνα κινηματογράφησή του, να σου δείξει τι σημαίνει να νιώθεις πραγματικά την απόγνωση. Την απελπισία της αργής και βασανιστικής επικράτησης του θανάτου. Δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι ο φόβος θα με αφήσει να επισκεπτώ πάλι το Άλογο του Τορίνο. Θα φέρω όμως μέχρι τέλους το σημάδι του...

Αχιλλέας Παπακωνσταντής

6. NEVER LET ME GO, του Mark Romanek


Tο «Never Let Me Go» είναι η ιστορία ενός κοριτσιού που δεν τόλμησε να εξομολογηθεί τα συναισθήματά του στο αγόρι που αγαπά. Περισσότερο όμως είναι η ιστορία τριών παιδιών που ζουν εγκλωβισμένα σ' ένα κόσμο χωρίς επιλογή. Μα πιο πολύ κι από αυτό, είναι η ιστορία ενός κόσμου ολόκληρου που δεν τόλμησε να εξομολογηθεί στα παιδιά του πως έχουν γεννηθεί χωρίς επιλογή. Τρία παιδιά που ξέρουν πως το μέλλον τους είναι προδιαγεγραμμένο, μα που δεν γνωρίζουν το γιατί. Δεν τους έχουν μάθει να ζητούν απαντήσεις, κι αυτά δεν έχουν μάθει να τις αναζητούν -έχουν μάθει να τις αποδέχονται. Κι αυτή η αποδοχή της ματαιότητας ειναι που τους καθιστά τραγικούς. Μια αβάσταχτα βρετανική sci fi ταινία εποχής, με καταπιεσμένα συναισθήματα να ξεχειλίζουν σε ασφυκτικά οικοτροφεία, που απεριγράφει ενοχλητικές αλήθειες με απατηλή απλότητα. Κι αν δεν δακρύσατε παρακολουθώντας τα άδεια βλέμματα και τα θλιμμένα, πειθήνια χαμόγελα στα πρόσωπα των εξαιτετικών πρωταγωνιστών Carey Mulligan, Keira Knightley και Andrew Garfield, η ανάμνηση των παιδιών του Hailsham θα σας συνοδεύει για μέρες μετά, σαν πνιγμένος λυγμός που δεν του επιτρέπεται να εκδηλωθεί.

Μαριάννα Ράντου

7. CARLOS, του Olivier Assayas


Με σπανίζουσα αφηγηματική δεξιοτεχνία, o Assayas οργανώνει άψογα το υλικό του καταγράφοντας την πορεία του διαβόητου τρομοκράτη Carlos σε μια περίοδο είκοσι περίπου χρόνων. Με βλέμμα διεισδυτικά παρατηρητικό, αφήνει στην άκρη προφανείς κρίσεις και μανιχαϊστικές απλουστεύσεις εμφαίνοντας τόσο στην ακριβή αναπαράσταση των γεγονότων, όσο στην αποτύπωση του ιδεολογικοπολιτικού πλαισίου της περιόδου. Είναι τόσο μεγάλος ο πλούτος του υλικού που ασφαλή συμπεράσματα από αυτή την παλλόμενη συνουσία πολιτικών συμφερόντων και διαστρεβλωμένου ιδεαλισμού είναι δύσκολο έως αδύνατο να προκύψουν. Ο Assayas αρκείται ευφυέστατα στην διακριτική υπογράμμιση των αντιφάσεων μιας αμφιλεγόμενης προσωπικότητας που εν μέρει εν αγνοία της κατάντησε υποχείριο των φορέων ισχύος που αντιπαλευόταν. Ένα θαυμαστό κινηματογραφικό επίτευγμα που αξίζει να ειδωθεί στην πλήρη του εκδοχή (αυτήν των 333 λεπτών που κακώς χαρακτηρίζεται ως τηλεοπτική).

Γιώργος Μπουκάτσας

8. FILM SOCIALISME, του Jean-Luc Godard

Μία συμφωνία σε τρεις κινήσεις. Ή, ακριβέστερα, μία συμφωνία σε δύο κινήσεις και μία ενδιάμεση στάση. Στο επίκεντρο του Film Socialisme βρίσκεται η Ευρώπη. Ταλαιπωρημένη, τραυματισμένη, ξένη μέσα στον ίδιο της τον τόπο και χαμένη μέσα σε μια Ιστορία που μοιάζει πια μακρινό παραμύθι. Ακόμα κι αν το έργο εξακολουθεί να παίζεται πάνω στη σκηνή, όσοι ευλογήθηκαν (από καθαρή τύχη) να βρίσκονται εκτός, το περιτριγυρίζουν σαν τουρίστες με κάμερα και φωτογραφική μηχανή. Ας κοιτάξουμε στην Ιστορία, στο δρόμο, στα σπίτια, στα γραφεία, στο σινεμά, στη ζωγραφική, στην ποίηση, στη μουσική. Το σαρκαστικό κλείσιμο της ταινίας με την ...πρωτότυπη χρήση του γνωστού μηνύματος του FBI περί πνευματικών δικαιωμάτων μας διαμηνύει πως, ό,τι κι αν αναγράφεται στο νόμο, στα προϊόντα της διάνοιας δεν υπάρχει ιδιοκτησία - μόνο ευθύνη.

Αχιλλέας Παπακωνσταντής

9. ANOTHER YEAR, του Mike Leigh



Ο Τομ και η Τζέρυ είναι ο πυρήνας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται μια σειρά από μοναχικούς ανθρώπους, δορυφόροι σε αγωνιώδη αναζήτηση σταθερότητας. Έστω κι αν τελικά την παρέχουν κι αυτοί με τον τρόπο τους σε εκείνους που εκ πρώτης όψεως στέκουν αυτάρκεις. Ο Leigh γνωρίζει όσο κανένας το πολυσύνθετο δούναι και λαβείν από το οποίο συντίθενται οι ανθρώπινες σχέσεις. Εικονογραφεί τη θλίψη και τη μιζέρια της χαμένης ζωής, των φρούδων υποσχέσεων, του κάθε another year που περνά σα καθρέφτης των όσων προηγήθηκαν και εκείνων που έπονται. Και το πράττει με περίσσευμα θέρμης και αγάπης προς τους συνάνθρωπους/ήρωές του. Το λεπτών αποχρώσεων σύμπαν του είναι σύνθετο και απρόβλεπτο, όπως η ζωή. Για το μόνο που μπορείς να είσαι σίγουρος είναι ότι, βγαίνοντας από την αίθουσα, νιώθεις καλύτερος άνθρωπος.

Αχιλλέας Παπακωνσταντής

10. IO SONO L' AMORE, του Luca Guadagnino


Πλησιάζοντας την εικαστική αίγλη των μεγάλων του ιταλικού σινεμά (Βισκόντι, Αντονιόνι, Μπερτολούτσι), η ταινία έκπληξη του Guadagnino χρησιμοποιεί εύληπτα σχήματα για να δώσει μια ιστορία πάνω στο ασύμβατο έρωτα και σύγχρονου καπιταλισμού. Η ανεξέλεκτη και απρόβλεπτη ορμή του πρώτου δεν μπορεί παρά να αντίκειται στην ψυχρή υπολογιστική που απαιτεί ο δεύτερος· οποιαδήποτε προσωρινή σύμπλευση των δύο δεν μπορεί παρά να οδηγήσει σε σύγκρουση με λύση είτε τον θάνατο (o αναπόδραστα συμβολικός θάνατος του γιου που αποτελούσε γέφυρα των δύο αταίριαστων πόλων) είτε την πλήρη ρήξη που πραγματοποιεί η ηρωίδα στην έξοχη τελική σκηνή της ταινίας.

Γιώργος Μπουκάτσας


Η λίστα περιλαμβάνει τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα της ψηφοφορίας των συντακτών του blog για τις ταινίες που κυκλοφόρησαν στις ελληνικές αίθουσες από 26/08/2010 μέχρι 18/08/2011

Αναλυτικά οι επιλογές:


Γιώργος Μπουκάτσας

1. The Turin Horse
2. Τhe Tree of Life
3. Another Year
4. Carlos
5. NEDS
6. True Grit
7. Bright Star
8. Rango
9. Io Sono L' Amore
10. Μαχαιροβγάλτης
11. Des Hommes et des Dieux
12. You Will Meet A Tall Dark Stranger
13. Inception
14. Biutiful
15. Hanna


Αχιλλέας Παπακωνσταντής

1. The Turin Horse
2. The Tree of Life
3. Black Swan
4. Des Hommes et des Dieux
5. The American
6. Film Socialisme
7. Carlos
8. Bright Star
9. Another Year
10. How I Ended Last Summer
11. Somewhere
12. True Grit
13. Ovsyanki
14. You Will Meet A Tall Dark Stranger
15. La Tournee


Μαριάννα Ράντου

1. Des Hommes et des Dieux
2. Blue Valentine
3. Never Let Me Go
4. Io Sono L' Amore
5. Somewhere
6. Black Swan
7. The American
8. L' Illussioniste
9. Incendies
10. La Tournee
11. Pina
12. Animal Kingdom
13. Scott Pilgrim vs The World
14. Inception
15. The King's Speech


Πάνος Τράγος

1. The Tree of Life
2. The American
3. Inception
4. Black Swan
5. Film Socialisme
6. Μαχαιροβγάλτης
7. Never Let Me Go
8. Insidious
9. Essential Killing
10. Route Irish
11. Des Hommes et des Dieux
12. You Will Meet A Tall Dark Stranger
13. True Grit
14. The Fighter
15. How I Ended Last Summer