Τίτλοι αρχής - το παγωτό λιώνει πυρετωδώς πάνω στην πίτα. Από πίσω η Norah Jones τραγουδάει στίχους που θαρρείς πως σκαρφίστηκε με τον σκηνοθέτη της σε μια βραδιά αυτοσαρκασμού. I don’t know how to begin, ‘cause the story has been told before. I will sing along I suppose… Πέρα από την – σημαντική βέβαια – αλλαγή σκηνικού και γλώσσας, η αλήθεια είναι ότι ο Kar Wai δεν μας λέει τίποτα καινούριο με το νέο του φιλμ. Μεγαλύτερη όμως αλήθεια είναι το γεγονός ότι μάλλον δε θέλαμε πραγματικά να κάνει κάτι τέτοιο. Κινούμενος σε πιο light τόνους ως προς το θέμα και την προσέγγισή του όπως και στο Chungking Express, αλλά με την εικαστική φροντίδα των τελευταίων του ταινιών, καταπιάνεται πάλι με τους γνωστούς του προβληματισμούς. Πολύ νωρίς στην ταινία ο Jeremy του Jude Law θα υπογραμμίσει το βάρος του χρόνου στη ζωή μας. «What happened?», «Life happened, time happened». Το γνωρίζει καλά άλλωστε, κλειδοκράτορας για πολυάριθμες ζωές, τοποθετημένος σε ένα νυχτερινό καφέ – τόπος διασταύρωσης ανάμεσα σε σχέσεις που τελειώνουν και άλλες που περιμένουν να αρχίσουν, αν ο συγχρονισμός το επιτρέψει. Ο Kar Wai από τη θέση του δημιουργού θα προσπαθήσει να ξεγελάσει τον εαυτό του ότι μπορεί να κερδίσει τον χρόνο. Γι’ αυτό και θα χρησιμοποιήσει συχνά την αργή κίνηση, πιστεύοντας ότι έτσι θα κλειδώσει κάποιες στιγμές στην ουσία τους. Θα επικαλεστεί, όπως πάντα, την επανάληψη (σε μοτίβα, στην μουσική, κτλ.), την κατεξοχήν έννοια χειρισμού του χρόνου. Αλλά όσο αθεράπευτα ρομαντικός και αν παρουσιάζεται, στο βάθος γνωρίζει καλά την ματαιότητα της μάχης. Το αποδεικνύουν τα ρολόγια που μπορούν να διακριθούν πίσω από τους ήρωες σχεδόν σε κάθε σκηνή, ως υπενθύμιση για το ποιος κινεί τα νήματα.
Έχοντας ως προτεραιότητα να εκφράσει μια διάθεση (mood), θα επικεντρωθεί πάλι στις χειρονομίες. Μικρές και απλές, σαν το κλείσιμο μιας πόρτας, το άγγιγμα του τοίχου, το δάγκωμα του χειλιού, το λακκάκι δίπλα στο στόμα μετά από ένα ενστικτώδες χαμόγελο. Και κανείς άλλος δεν μπορεί να επαναφέρει αυτές τις κινήσεις στο πραγματικό τους μέγεθος. Τις βυθίζει σε μια ονειρική, μεταμεσονύκτια αισθητική και στους τόνους του πορφυρού πάθους και της χρυσής ματαιοδοξίας, τώρα πια όμως γκρεμισμένης. Once I wanted to be the greatest, but then came the rush of the flood... Δεν τον νοιάζει να μιλήσει για την Αμερική - τη χώρα και τα τοπία της. Τον νοιάζει να μιλήσει για τους ανθρώπους, την απουσία τους, την μοναξιά. Την Αμερική που παρουσίασε ο Edward Hopper στους πίνακές του. Εκείνη για την οποία μιλούν με στίχους και νότες τα blues που στο χρώμα της νύχτας αποκτούν το αληθινό τους νόημα. Και αν στα χαμηλοτάβανα διαμερίσματα του Χονγκ-Κονγκ της δεκαετίας του ’60 η ασφυξία των ηρώων έβρισκε έκφραση και στις εξωτερικές συνθήκες, στα αχανή τοπία της Νέας Υόρκης και της Νεβάδα η τραγωδία είναι μεγαλύτερη γιατί ο περιορισμός βρίσκεται αποκλειστικά εντός των ανθρώπων. Έξω βγαίνει μόνο μια μελαγχολία από τη συνειδητοποίηση της ζωής ως μια αναπόδραστα κυκλική τροχιά. Η εξαίσια χορογραφημένη κάμερα, με τη βοήθεια άλλοτε ενός εκπληκτικού soundtrack (Cat Power, Ry Cooder, Gustavo Santaolalla μεταξύ άλλων) και άλλοτε της λιγωτικής σιωπής, θα συλλάβει τις αποστάσεις σε αυτή τη διαδρομή. Άλλοτε φανάρι κόκκινο – το τέρμα, άλλοτε πράσινο – μια νέα αρχή.
Η ηρωίδα της Norah Jones βρίσκεται σε αναζήτηση ταυτότητας. Είναι όσα καθοριστικά συνέβησαν στο παρελθόν της; Η κοπέλα που αγαπά τις blueberry pies; Το κορίτσι με τη ραγισμένη καρδιά; Είναι η Elizabeth που γεννήθηκε όταν εν μέσω μιας προσωπικής τραγωδίας γνώρισε τον Jeremy; Μήπως η Lizzy στη Νεβάδα ή η Beth στο Las Vegas; Στο δρόμο της θα γνωρίσει ανθρώπους τόσο οικείους με τον (όποιο) εαυτό της. Όλοι στέκονται ακριβώς πάνω σε εκείνη τη γραμμή που φαινομενικά δηλώνει το τέρμα. Αγωνίζονται όμως να βρουν το νέο ξεκίνημα που αυτό φέρνει μαζί του. Ή τουλάχιστον να πείσουν τον εαυτό τους ότι κάτι τέτοιο ισχύει. Ο Arnie προσπαθεί να συμβιβαστεί με την απόφαση της γυναίκας του να τον παρατήσει, αλλά παγιδεύεται όλο και πιο πολύ στο αλκοόλ. Η Leslie κουβαλάει πάντα μαζί της την τραυματική σχέση με τον πατέρα της και το βάρος αυτό την ρίχνει όλο και πιο βαθειά στο τζόγο. Ο εθισμός κάθε μορφής και η παραίτηση που ενυπάρχει μέσα του αποτελεί μια βασική συγχορδία σε τούτη την μπαλάντα και υποστηρίζεται από την συγκλονιστικά στιβαρή ερμηνεία του David Strathairn, την θηλυκότητα της Rachel Weisz και την επιτυχημένη σύζευξη ανάμεσα στο χαριτωμένα υπερβολικό και το υπόκωφα σπαραχτικό της Natalie Portman. Όσο για την Norah;Ο χαρακτήρας της θα πάρει ένα πολύ σημαντικό μάθημα. Δεν είναι η μόνη που πέρασε μια συναισθηματική δοκιμασία, η ζωή υπάρχει και έξω από το πληγωμένο εγώ της. Υπάρχουν παντού άνθρωποι που υποφέρουν, που αγωνίζονται, που κάνουν και ξανακάνουν λάθη, που πληγώνουν. Τώρα πια ξέρει ότι πρέπει να περάσει από την απέναντι πλευρά, να καλύψει την απόσταση, όχι γιατί αυτή είναι η λύση. Αλλά επειδή εκεί την περιμένει η ανακούφιση της συνύπαρξης.
Στο υπέροχο φινάλε, απευθείας παραπομπή σε εκείνο του Chungking, ο Kar Wai αποδεικνύει ότι είναι ταυτόχρονα ο πιο ρομαντικός και ο πιο ερωτικός σκηνοθέτης αυτή τη στιγμή στο παγκόσμιο σινεμά. Και το τρένο συνεχίζει τη διαδρομή του, αυτή τη φορά πιο άδειο – οι λαθρεπιβάτες σιγά – σιγά αποχωρούν. Η κάμερά του θα επιστρέψει για να καταγράψει το παγωτό να λιώνει πάνω στο μύρτιλο. Όπως οι αναμνήσεις μέσα μας. Όπως τα συναισθήματα. Και σαν άνοιξαν τα φώτα στην αίθουσα, έμεινα στη θέση μου. Ένας απλός θεατής, εκστασιασμένος, να σπαράζει από έρωτα για τους ήρωες ενός φιλμ που μόλις τελείωσε παίρνοντάς τους μακριά μου. Τι να κάνεις; You can’t blame the blueberry pie…
Αχιλλέας Παπακωνσταντής
8 σχόλια:
υπεροχη ταινία! ήταν η πρώτην του kar wai που είδα και φυσικά ο ερωτας μου με αυτόν τον τεράστιο{τον καλύτερο αυτή την στιγμή?} δημιουργό ήταν κεραυνοβόλος!
και για όσους τον κατηγόρησαν για ξεπούλημα και τέτοιες μαλακίες.
να πω ότι αν δεν έκανε αυτή την ταινία...ίσως και να μην γνώριζα αυτό το υπέροχο cinema για αρκετά χρονια ακόμη.
φαντάζομαι θα υπάρχουν και άλλοι σαν και μένα.
είναι απόλαυση να σε διαβάζει κανεις...ειδικά οταν γράφεις για τον kar wai!
Καλησπέρα.
Θα συμφωνήσω με τους προλαλήσαντες. Η ταινία, πιστή στο πνεύμα του Καρ Βάι, διατηρεί τους προηγούμενους προβληματισμούς του σκηνοθέτη και η αλλαγή γλώσσας και χρήση πιο mainstream ηθοποιών δεν υποδηλώνει σε καμία περίπτωση ξεπούλημα.
And then one night, a door slammed and the dream was over...
Μας τσάκισες Σαββατιάτικα ρε Αχιλλέα.
Cause I'm still in love with you, I wanna see you dance tonight..
Ο Kar-Wai και η Norah μας τσάκισαν, Annie...
aldo,
Ευχαριστώ για τον καλό σου λόγο και χαίρομαι απίστευτα που γνωρίζω έναν ακόμα οπαδό του σπουδαίου αυτού δημιουργού. Μεταξύ μας δεν νομίζω ότι ακούστηκαν και πολλά περί ξεπουλήματος. Όσοι είδαν την ταινία, κατάλαβαν ότι πρόκειται για έναν ακόμα στίχο στο μεγάλο καρβαϊκό ποίημα.
σχεδόν κάλα,
όπως τα λες ακριβώς. Καλησπέρα...
"ο Kar Wai αποδεικνύει ότι είναι ταυτόχρονα ο πιο ρομαντικός και ο πιο ερωτικός σκηνοθέτης αυτή τη στιγμή στο παγκόσμιο σινεμά."
Με διαφορα ομως!η ταινια ειναι αυτο ακριβως που περιγραφεις κ εχω την αισθηση οτι ειναι -δε θυμαμαι καλα τον ορο-growing,
εννοω οτι συγκαταλεγεται στις ταινιες που,οσο περισσοτερες φορες τις βλεπεις,τοσο καλυτερες τις θεωρεις!
τη δευτερη φορα μου φανηκε ακομα καλυτερη
απλα θελει λιγο χρονο για να ξεπερασεις το αρχικο σοκ[ταινια του Θεου Κορεατη με αμερικανους συντελεστες]
κ συντομα ανακαλυπτεις οτι"ότι πρόκειται για έναν ακόμα στίχο στο μεγάλο καρβαϊκό ποίημα."
Ξερεις φιλε Αχιλλεα αν κ ποτε ετοιμαζει νεα ταινια?
Καλησπέρα celin,
νομίζω όλες οι ταινίες του Kar Wai έχουν αυτή την ιδιότητα που περιγράφεις. Ακόμα ανακαλύπτω πράγματα σε κάθε προβολή, κι ας έχω δει δεκάδες φορές κυριολεκτικά κάθε φιλμ του. Όσο για το σοκ που περιγράφεις, έχω μια προσωπική λατρεία για την Norah Jones, οπότε σε μένα λειτούργησε ανάποδα: έπρεπε να ξεπεράσω το σοκ βλέποντας ένα αγαπημένο μου κορίτσι σε ένα κινηματογραφικό σύμπαν που του ταιριάζει όσο τίποτα. Δε θα ξεχάσω ποτέ την εντύπωση που μου αφήνει κάθε προβολή του My Blueberry Nights: σε κάθε πόλη που επισκέπτεται, με κάθε αλλαγή σκηνικού, τα μάτια της Norah είναι σαν να αλλάζουν σχήμα... Απίστευτο.
Εδώ και κάτι μήνες έχουν ξεκινήσει τα γυρίσματα της νέας του ταινίας με τίτλο The Grand Master. Θεωρητικά πρόκειται για τη βιογραφία του δασκάλου του Bruce Lee. Άλλα φυσικά όλοι ξέρουμε ότι η αρχική σεναριακή ιδέα στο τέλος δεν παίζει κανένα ρόλο στα έργα του Kar Wai. Όπως επίσης ότι είναι πολύ πιθανό τα γυρίσματα να κρατήσουν αιώνες και να στερηθούμε για καιρό την απόλαυση μιας νέας ταινίας του. Πάντως, ξανασυαντιέται εδώ με μερικούς από τους αγαπημένους του ηθοποιούς, βλ. Gong Li (2046, The Hand), Brigitte Lin (Chungking Express) και, φυσικά, Tony Leung.
Είδα το φιλμ ξανά σήμερα. Είχα πολύ καιρό να δω Kar Wai. Τελευταία είχα δει το Ashes of Time Redux στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1,5 χρόνο πριν. Οι ταινίες του είναι απόλαυση όσες φορές και να τις βλέπεις. Δεν είναι απλά ο πιο ερωτικός σκηνοθέτης αυτή τη στιγμή στο παγκόσμιο σινεμά, είναι πιστεύω ο πιο ερωτικός σκηνοθέτης ever. Και μόνο ο τρόπος που κινηματογραφεί το φιλί εδώ ή εκείνο της Gong Li στο 2046 φτάνουν για να σε πείσουν.
Πολύ όμορφο το blog παιδιά. Μπορεί να μη γράφω αλλά σας διαβάζω συνέχεια. Δεν ξέρεις πόσο θα ήθελα να διαβάσω ένα κείμενο σου για το 2046 Αχιλλέα
Το παραστρατημένο κραγιόν στα πληγωμένα χείλη της Gong Li στο 2046 είναι όντως σημείο αναφοράς σε κάθε έννοια κινηματογραφικού πάθους. Ο έρωτας μου για τον Kar Wai και - ειδικά - για το 2046 είναι πολλάκις δηλωμένος. Δεν έχω τολμήσει μέχρι τώρα να γράψω για αυτό, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δε θέλω. Ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια hollykit.
Δημοσίευση σχολίου