Μονάχα αν υιοθετήσεις μια βαθιά στάση ζωής της πλειοψηφίας του κόσμου, αυτή των πιστών οποιασδήποτε θρησκείας, μπορείς να αποφανθείς οποιοδήποτε συμπέρασμα, περισσότερο δε να ανατρέψεις εκ των έσω τελικά την κουλτούρα που συντηρεί μια τυφλή αφοσίωση σε θαύματα και παραμυθένιες νεκραναστάσεις. Ακόμη πιο μακριά, μονάχα με την ψύχραιμη εσωτερικότητα ενός τέτοιου ταξιδιού αλλά και την φιλοσοφική εγκράτεια μιας πρωτοφανούς ωριμότητας σκηνοθέτιδος όπως η Αυστριακή Τζέσικα Χάουσνερ μπορείς τελικά να κρατήσεις φυλαγμένες τις απαντήσεις που, ως άλλοι θεόσταλτοι, αμολάνε παπάδες και οι πιστότεροι των πιστών. Δεν θα βρει κανείς απόκριση στα “γιατί” της πίστης εδώ. Αφήστε τα αυτά για τους παθιασμένους Χριστιανούς (και άπαντες φανατικά θρησκευόμενους δηλαδή) που δίνουν άφεση αμαρτιών προς πάσα κατεύθυνση και αποδίδουν τα πάντα σε θεϊκές παρεμβάσεις. Ορίστε οι απαντήσεις σας.
Η Κριστίν πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της καθηλωμένη στην αναπηρική της πολυθρόνα, χτυπημένη από σκλήρυνση κατά πλάκας, κοινή και χρόνια ασθένεια του κεντρικού νευρικού συστήματος, που όμως παραμένει ακόμη και σήμερα αγνώστου προέλευσης και αιτιών. Αποδεχόμενη την μοίρα της παρατείται της προσπάθειάς της για ίαση και επισκέπτεται τη θαυματουργή Παναγία της Λούρδης, ωστόσο περισσότερο ως μοναδική ευκαιρία για ένα ταξίδι αναψυχής παρά ως ύστατο αποκούμπι για ένα θαύμα που θα την επαναφέρει σε μια φυσιολογική ζωή.
Ο υπνωτιστικός ρυθμός του φιλμ λειτουργεί στην εντέλεια: Όταν η Χάουσνερ θα κρατήσει για το θεαματικό της επιθετικό timing μερικές από τις πιο ενοχλητικές λεπτομέρεις για να ξαφνιάσει τον θεατή, τίποτα δεν θα μπορέσει να είναι πιο επιδραστικό. Η ευτυχία που για τον μέσο θεατή είναι συνώνυμη της αυθυπαρξίας του, δηλώνεται εδώ επώδυνα εξισωμένη με το θαύμα. Δίχως θαύμα, αγαπητοί, οποιοσδήποτε περνάει μπροστά από τα μάτια μας κατά τη διάρκεια της Λούρδης, θα συνεχίσει να είναι δυστυχισμένος. Πεσιμιστικό σχόλιο για έναν τόπο στον οποίο συρρέουν κατά εκατοντάδες χιλιάδες πιστοί ενώ το τελευταία επίσημο θαύμα κατεγράφη πριν ενάμιση αιώνα; Μήπως υπό την ερωτική ζωοδόχο πηγή δύναται η ηρωίδα του φιλμ να υπακούσει στο βιβλικό “Άρον τον κράββατόν σου και περιπάτει”; Τι λέτε για την εμπορική γιγάντωση της υποτιθέμενης ως πιο ηθικής σχέσης του ανθρώπου, αυτή με την πίστη του; Προσεύχεται κανείς και ζητά από τον Θεό, όπως δίνει τον οβολό του υπέρ υγείας και αγοράζει 5 ευρώ το κομποσκοίνι, 10 ευρώ το κομποσκοίνι με κούμπωμα και αναμνηστική φωτογραφία της Παναγίας της Λούρδης. To αντίτιμο της πίστης.
Σχόλια θαρρεί κανείς παντού και επί πάντων, ωστόσο περισσότερο αποστασιοποιημένο φιλμ δεν είδατε ποτέ. Η πραγματικότητα, κύριοι, σας ενοχλεί; Ίσως και την Τζέσικα Χάουσνερ, που καθαρά μπρεσονικά ρουφάει κάθε συναίσθημα από τους ήρωές τις αφήνοντάς τους μονάχα τις δικές τους αντιδράσεις: Ο φθόνος πρώτος απ’όλους, κατεξοχήν θανάσιμο αμάρτημα να βασιλεύει σε μία κοινωνία κάλπικης πίστης αποτελούμενη από μέλη που δεν μπορούν να συγκρατήσουν κοφτερές ματιές και φορεμένα χαμόγελα πίσω από την αίσθηση της αδικίας για ένα θαύμα που δικαιούνταν πρώτα. Ανθρώπινη κωμωδία των ηθών, τελικά αποφαίνεται η Αυστριακή δημιουργός με ένα απίθανο φινάλε που, όπως ο ξαφνικός άνεμος σηκώνει φούστες στο πέρασμά του, παρασύρει τα πάντα και διερωτάται επίμονα: Και τώρα, ευτυχισμένος ο "κανονικός" άνθρωπος;
Πάνος Τράγος
3 σχόλια:
Χαιρετώ το εξαίσιο κείμενό σου.
Η Λούρδη είναι μια ταινία που είχαμε χρόνια να δούμε. Κυρίως λόγω της ωριμότητας ποου πρωτοαναφέρεις. Και της ικανότητας της Αυστριακής να διατηρεί χαμηλά τους τόνους, να χειρίζεται μαεστρικά -με μια υπόγεια σιωπή- τους κινηματογραφικούς κώδικες και να επιτυγχάνει την αφήγηση μιας θαυματουργής(ή κοινότυπης) ιστορίας με τον μέγιστο βαθμό αφαίρεσης.
Καληνύχτα!
Καλημέρα Γιώργο,
ευχαριστώ πολύ για το σχόλιο. Πραγματική λεπτολόγος, η Αυστριακή δημιουργεί τεράστιες προσδοκίες για ένα σινεμά που χάνεται λες και αφορά την ελίτ, αυτό της αφαίρεσης, όπως λες, της λεπτομέρειας, του υπόγειου και ανατρεπτικού χιούμορ και όλα αυτά μέσα από μια ιστορία που φαινομενικά δεν έχει τίποτα να προσφέρει. Εξαιρετικό φιλμ, πολύ ευχάριστη έκπληξη.
Νομίζω ότι η συγκεκριμένη ταινία παρεξηγείται εύκολα. Οι άνθρωποι έχουν φαντασία, έχουν και δύναμη. Πλάθουν τα πάντα, θεούς, δαίμονες, αόρατα απειλές και ουρανοκατέβατα θαύματα. Έχω την εντύπωση ότι η αυστριακή σκηνοθέτις κάνει χρήση του χριστιανισμού για να καταγγείλει υπογείως οποιαδήποτε μορφή πίστης σε κάτι άλλο εκτός πέραν εαυτού μας. Διότι θαύματα μπορούν να συμβούν, όχι όμως με την δύναμη κάποιου Θεού (ο χριστιανισμός είναι τυχαία χρησιμοποιούμενος, λόγω γεωγραφίας ίσως) αλλά με την δύναμη του ανθρώπου. Η κοπέλα στο καροτσάκι έκανε την υπέρβαση και μπόρεσε να περπατήσει χρησιμοποιώντας τις δικές της δυνάμεις (που της χάρισε για λίγο η «παύση» της ασθένειάς της, όπως μαρτυρά η επιστήμη). Και πρόσεξες τις τελευταίες φράσεις των κυράδων που σχεδόν χαίρονται όταν καταρρέει μπροστά στα μάτια τους τελικά αδυνατώντας να σταθεί όρθια; Αρνούνται το θαύμα (που μέχρι πριν λίγο φθονούσαν), δεν είναι ευθύνη του Θεού λένε γιατί δεν κράτησε. Ο δικός τους Θεός δεν θα έκανε ποτέ κάτι τέτοιο. Η ανάγκη του ανθρώπου να πιστέψει εις έναν Θεό, Πατέρα Παντοκράτορα ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων, μεταξύ των οποίων και μερικών θαυμάτων. Να πιστέψουν εις έναν Θεό που θα απονέμει χάρη σε αυτούς που αγόρασαν τα περισσότερα κομποσκοίνια όπως λες. Δεν θα μπορέσουν ποτέ όμως να πιστέψουν στον εαυτό τους. Είμαι σίγουρος ότι κάποιοι βαθειά θρησκευόμενοι θα την πούνε και βλάσφημη ταινία. Όμως δεν είναι. Και την χαίρομαι. Ωραίο κείμενο.
Την καλημέρα μου.
Δημοσίευση σχολίου