THE NAKED KISS (1964), του Samuel Füller

Ο κινηματογράφος είναι σαν το πεδίο μάχης, συνήθιζε να λέει ο Samuel Füller. Και στα πρώτα δευτερόλεπτα του The Naked Kiss καταλαβαίνουμε ακριβώς τι εννοεί. Τζαζ παραλήρημα στην ηχητική μπάντα και μια θυμωμένη γυναίκα δίνει απανωτά χτυπήματα σε ένα σαστισμένο άντρα. Εκείνος πέφτοντας της τραβάει τα μαλλιά που αποδεικνύονται …περούκα, αφήνοντάς την καραφλή. Περισσότερο εξοργισμένη, συνεχίζει την επίθεσή της. Η προειδοποίηση είναι εύγλωττη: ό,τι θα ακολουθήσει, είναι μια γροθιά στην εφησυχασμένη μπουρζουαζία και στη βόλη της υποκρισίας της. Το σεναριακό σχήμα είναι γνωστό και καθόλου πρωτότυπο. Η πόρνη με τη χρυσή καρδιά που προσπαθεί να ξεφύγει από τη σκληρή καθημερινότητα και, αλλάζοντας πόλη, να αρχίσει μία καινούρια ζωή. Η έννοια της αλλαγής, της μεταμόρφωσης, της απόδρασης από τη σκοτεινή αλήθεια διατρέχει το φιλμ. Στη δεκαετία του ’60, η Αμερική – και ολόκληρος ο κόσμος – βαδίζει σε τεντωμένο σχοινί και βιώνει την αντιφατικότητα της τεχνολογικής προόδου και της αυξανόμενης απειλής. Καθηλωμένη στη μέση, αδυνατεί να αντιδράσει και εμμένει στην αναπηρία της – η επιλογή της Kelly να δουλέψει με παιδιά που αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα είναι ένα προφανές μα δυνατό σύμβολο.

Παρά τις ειλικρινείς προθέσεις της, όμως, η διαφυγή δεν είναι δυνατή για την ηρωίδα. Η υπόσχεση για ένα καλύτερο αύριο που της δίνει ο Grant και η καθωσπρέπει, μικρή πόλη του Grantville (!!!), θρυμματίζεται μέσα σε μια στιγμή. Αν υπάρχει εδώ ντετερμινισμός, δεν έχει ούτε υπαρξιακή ούτε μοιρολατρική προέλευση, αλλά μαρτυρά μια παθογένεια κοινωνική. Δεν απομένει παρά το όνειρο. Σε μια σειρά από σεκάνς, το σινεμά του φανταστικού παρεισφρύει στο βίαιο, b-movie ρεαλισμό και οι σουρεαλιστικές αυτές πινελιές απλά εντείνουν μια φοβία εξωτική που μοιάζει, παραδόξως, εγγενής στο φιλμ. Τα διλήμματα διατρέχουν την αφήγηση του Füller: ψέμα και αλήθεια, όνειρο και πραγματικότητα, φως και σκοτάδι, ελευθερία και φυλακή. «Εμείς τα κορίτσια πάντα κυνηγάμε ένα όνειρο», θα μονολογήσει σε μια τρυφερή στιγμή η Kelly, δίνοντας κι έναν τόνο φεμινιστικό στα δρώμενα. Άλλωστε το The Naked Kiss είναι ένα νεο-νουάρ όπου η αντιστροφή των ρόλων είναι έκδηλη. Η δυναμική γυναίκα, όμως, παραμένει δέσμια μιας ανδροκρατούμενης κοινωνίας και ο αγώνας της απελευθέρωσής της συνιστά, άλλωστε, έναν από τους βασικούς άξονες στην ταινία.

Η Kelly επιτίθεται άμεσα και χωρίς περιστροφές απέναντι σε οποιονδήποτε αμαυρώνει το όνειρό της για μια καινούρια αρχή. Ακριβώς σαν την ηρωίδα του, ο Füller δε συμβιβάζεται στιγμή. Με όπλο το μοναδικό του κινηματογραφικό άγγιγμα, υπογράφει με την κάμερά του μια pulp ελεγεία και κερδίζει επάξια τον τίτλο του μέγιστου στιλίστα στο περιθώριο του Hollywood της εποχής, στις φτηνές παραγωγές που ένα μεγάλο στούντιο δε θα τολμούσε ποτέ να προμοτάρει. Ποιος μπορεί να τους κατηγορήσει; Παιδοφιλία, πορνεία, τραυματικές παιδικές ηλικίες, βία, μια νοσηρή ατμόσφαιρα που μετατρέπει ακόμα κι ένα γλυκό παιδικό τραγούδι σε ανατριχιαστική απειλή (το Bluebird of Happiness, όπως και η Σονάτα του Σεληνόφωτος, διατρέχουν τη φόρμα του φιλμ και θα τα σιγοτραγουδάτε για καιρό μετά…). Οι αποκλίνοντες από τις κοινωνικές νόρμες πάντα έβρισκαν χώρο στο σινεμά του εκκεντρικού σκηνοθέτη. Η Constance Towers εκμεταλλεύτηκε πλήρως τον αβανταδόρικο χαρακτήρα της και ανέδειξες τις οικείες, ανθρώπινες αδυναμίες του. Η Kelly προσπαθεί να ξεφύγει από τον υπόκοσμο, για να συνειδητοποιήσει τελικά τον άρρηκτο δεσμό του με την υποτιθέμενα ευυπόληπτη κοινωνία. Ο Griff, διόλου τυχαία αστυνομικός, έχει αναλάβει το ρόλο του προστάτη της πόλης. Εντοπίζει τα …προβλήματα και φροντίζει να τα κρύβει όπως – όπως, μακριά από την κοινή θέα. Με αυτόν τον τρόπο, έστω και κρυμμένη πίσω από το προσωπείο της, η ζωή μπορεί να συνεχιστεί. Η μεταμόρφωση (ατομική και συλλογική) μπορεί να ολοκληρωθεί μονάχα στο μυαλό μας. Το διφορούμενο φινάλε, με το συγκεντρωμένο πλήθος να μην προσπαθεί να κρατήσει την Kelly παρά την υποτιθέμενη συμπαράστασή του στην περιπέτειά της και να φέρει περισσότερο σε όχλο έτοιμο να λιντσάρει, εντείνει την ανησυχητική αυτή υποψία.

Αχιλλέας Παπακωνσταντής