1. TINKER TAILOR SOLDIER SPY, του Thomas Alfredson
Έχοντας ξεμπερδέψει με την πηγή του τρόμου πολύ πριν το κινηματογραφικό genre με μια βαμπιρική ιστορία που αντιστοίχιζε το φόβο της αιώνιας ζωής με τον απόλυτο τρόμο της αιώνιας μοναξιάς (σε έναν κόσμο όπου οι πάντες είναι προορισμένοι να πεθαίνουν), ο Τόμας Άλφρεντσον αφήνει την -αδικοχαμένη- Μπρίτζετ Ο'Κόνορ να κεντήσει πάνω στο διάσημο βιβλίο του Τζον ΛεΚαρέ ένα πραγματικό χάος με μοναδικό σκοπό να υπονομεύσει την αστυνομική ίντριγκα. Η σκηνοθετική τρικλοποδιά ρίχνει στο καναβάτσο το πιστολίδι, το πολιτικό κλίμα του Ψυχρού Πολέμου, το ανθρωποκυνηγητό και πρωταγωνιστεί την αξία ή, καλύτερα, τη χαμένη αξία σε έναν κόσμο μάταιο (δίχως τίποτα να ελέγχεται από τον εαυτό μας), έναν κόσμο που βασιλεύει η μοναξιά - και η προδοσία. Η προδοσία σαν κορύφωση ενός τελετουργικού, μυσταγωγικού κινηματογραφικού ταξιδιού παράδοσης, αλλά όχι παραίτησης, που καρφώνεται στο μυαλό ακόμα και των αμύητων ως στιλιστική αποθέωση.
Πάνος Τράγος
2. MIDNIGHT IN PARIS, του Woody Allen
Ο Allen επιστρατεύει τον μαγικό ρεαλισμό, στον οποίο κι αρίστευσε τρεις δεκαετίες πίσω με το Πορφυρό Ρόδο, για να καταγράψει μια συλλογική αναζήτηση του χαμένου χρόνου και να εικονογραφήσει την αγαπημένη του αντιπαράθεση ανάμεσα στο άσβεστο πάθος και τον εύκολο συμβιβασμό. Αποτίνοντας το δικό του φόρο τιμής στη δεκαετία του ’20 και στους καλλιτέχνες της, επιδίδεται ταυτόχρονα σε έναν αφοπλιστικό αυτοσαρκασμό για τη νοσταλγία που υιοθετείται ως εύκολη λύση. Όσο και να υποσκάπτει όμως τη ρομαντική μας πλευρά, δεν μπορεί να κρύψει τη λαχτάρα του για αυτήν, κι εδώ ακριβώς διαπιστώνει (με τους θεατές να στέκουν ευτυχείς μάρτυρες) τη θέση του και, μαζί, την καλή του τύχη. Δεν είναι παρά ένας παραμυθάς μεθυσμένος με τις απεριόριστες δυνατότητες που του προσφέρει απλόχερα η τέχνη του. Η μαγεία της νοσταλγίας και το ταξίδι που περικλείει εντός της είναι εγγενή στοιχεία της έβδομης τέχνης. Μόνο στο σινεμά, εντός της σκοτεινής αίθουσας, ο χρόνος και ο θάνατος (μοιάζουν να) τιμωρούνται για την αλαζονεία της παντοδυναμίας τους. Όσο για το ίδιο το Παρίσι, σε μια σχέση συμπληρωματική, ποτέ άλλοτε μια ταινία δεν λάτρεψε τόσο μια πόλη και την ατμόσφαιρά της και ποτέ άλλοτε μια πόλη δεν ερωτεύτηκε το ίδιο το σινεμά που την επισκέφτηκε.
Αχιλλέας Παπακωνσταντής
3. HUGO, του Martin Scorsese
Είναι δύσκολο να γράψει κανείς για την ιστορία του «Hugo» και να μεταδώσει ταυτόχρονα με ακρίβεια το μεγαλείο της ταινίας. Να μεταδώσει με επαρκή τρόπο την αγάπη του Scorsese για το σινεμά, μια αγάπη που ξεχειλίζει από κάθε κάδρο και που δεν μπορεί παρά να σε ζεστάνει παρακολουθώντας τη. Το «Hugo» είναι μια απερίγραπτα όμορφη ταινία που υμνεί την ομορφιά των ταινιών. Είναι ένα συγκινητικό παραμύθι που έχει βαλθεί να αναδείξει τη ζεστασιά των κινηματογραφικών παραμυθιών. Είναι πάνω απ' όλα ένα μαγικό ταξίδι της φαντασίας, που μας ταξιδεύει στο πρώτο φανταστικό κινηματογραφικό ταξίδι που γυρίστηκε ποτέ: εκεί ακριβώς που ο μικρός Hugo θα βρει τις αναμνήσεις και τη ζεστασιά που έψαχνε, κι οι υπόλοιποι χαρακτήρες θα βρουν τη χαμένη τους αισιοδοξία, και εμείς, οι σύγχρονοι θεατές από την άλλη πλευρά της οθόνης θα ανακαλύψουμε για ακόμα μια φορά ποια είναι η μαγεία του κινηματογράφου, διά χειρός Scorsese.
Μαριάννα Ράντου
4. DRIVE, του Nicolas Winding Refn
Ο Ryan Gosling κατοικεί το φάντασμα ενός Alain Delon ή ενός DeNiro, ετεροχρονισμένος με το περιβάλλον του, και δένει απόλυτα με το εθιστικό 80’s soundtrack, μουσικό ένδυμα ενός κόσμου όπου το millennium είναι ήδη μακρινό παρελθόν. Ο φουτουρισμός που γνώρισε την κινηματογραφική του έκρηξη τριάντα χρόνια πριν φαντάζει εδώ, σε ένα άνευ προηγουμένου ονοματολογικό οξύμωρο, παρωχημένος. Οι συχνότητές του Οδηγού είναι ξένες στους ανθρώπους και τη ζωή ολόγυρα. Γι’ αυτό κι όταν ερωτεύεται, το κάνει με την αφέλεια μικρού αγοριού. Γι’ αυτό κι όταν επιτίθεται, το κάνει με κτηνώδη βία. Οι pulp καταβολές στην αφήγηση συγχρωτίζονται με ένα καθαρό σινεμά υψηλής αισθητικής. Στην εποχή των υπερ-σκηνοθετημένων, υπερ-μονταρισμένων ταινιών δράσης, το Drive έρχεται να δοξάσει την αθωότητα ενός κινηματογράφου που χτίζει πάνω στις λιγωτικές σιωπές, χωρίς να γκρεμίζει στις καίριες εκρήξεις αδρεναλίνης.
Αχιλλέας Παπακωνσταντής
5. A SEPARATION, του Asghar Farhadi
Ίσως πρόκειται για το πιο τίμια διαλεκτικό μελόδραμα της πρόσφατης (και όχι μόνο) κινηματογραφικής μνήμης και γεγονός είναι ότι μέσα από φαινομενικά υπερβολικά - μέσα στη συνάθροισή τους - σεναριακά σχήματα (το διαζύγιο, το παιδί που μένει στη μέση, ο άρρωστος παππούς, η τραυματική αποβολή μιας εγκύου) χτίζεται μια κοινωνικοπολιτική κριτική ασυναγώνιστης διαύγειας και καίριας αποτελεσματικότητας. Τοποθετώντας τους (δουλεμένους στην εντέλεια) χαρακτήρες του ενώπιον ηθικών διλημμάτων, ο Farhadi σκιαγραφεί το πορτρέτο μιας κοινωνίας κι ενός συστήματος γεμάτου αντιφάσεις, το κόστος των οποίων βαραίνει άμεσα το άτομο. Ψέματα, φτώχεια, κατάθλιψη, θρησκευτική πίεση, η ανάγκη για ηθική ακεραιότητα, όλα εικονογραφούνται σα φράγματα που χωρίζουν ζευγάρια, φίλους και, εν τέλει, τους ανθρώπους, διευρύνοντας έτσι το πρώτο, παραπλανητικό επίπεδο του τίτλου της ταινίας. Παίζοντας με τις πεποιθήσεις και τις ιδεολογικές προκαταλήψεις του θεατή, ο Farhadi τον «επιπλήττει» για τα εύκολα συμπεράσματά του, όπως ακριβώς θα το έπραττε η ίδια η ζωή. Οι τίτλοι τέλους θα πέσουν όσο το τελευταίο πλάνο βρίσκεται ακόμα εν ζωή, τοποθετώντας μας στην άκρως άβολη θέση να πάρουμε την ταινία μαζί μας, να περάσουμε μέσα από την ίδια ηθική, πολιτική, ιδεολογική δοκιμασία και να αναγκαστούμε να εξέλθουμε της αμέτοχης στάσης μας.
Αχιλλέας Παπακωνσταντής
6. SHAME, του Steve McQueen
Πολύ πριν επαναληφθούν μηχανικά τα πρώτα πλάνα του Shame, όπου ένας άνδρας περιφέρεται γυμνός στο αυστηρά τακτοποιημένο σπίτι του, κλείνοντας τα αυτιά στη φωνή που εκλιπαρεί για προσοχή από τον τηλεφωνητή, τα σημάδια ενός κόσμου όπου κάθε συναίσθημα έχει εξαληφθεί οργανώνουν ένα μετωπικό χτύπημα στην αποτυχία της άνευ όρων συμπεριφοράς. Ο πιο τολμηρός αυτή τη στιγμή σκηνοθέτης στον κόσμο εμπιστεύεται το όραμα που θα ξεγυμνώσει το μισό πληθυσμό της γης στο μεγαλειώδες ταλέντο του Μίκαελ Φασμπέντερ και μαζί παραδίδουν το πιο σκληρό πορτρέτο αστικής απομόνωσης, το πορτρέτο ενός ανθρώπου σε μανία διαχείρισης και επινοημένης ενοχής του συμπλέγματος της επικοινωνίας, το πιο απλό πράγμα στο ένστικτο του ανθρώπου που κατάφερε να γίνει ο εφιάλτης του. Μια αλήθεια γυμνή που φέρνει εσωτερικό, καθολικό πόνο και περιγράφει τον άνδρα σε ελεύθερη πτώση, στην οδυνηρή έκσταση της λανθασμένης κορύφωσης, εκεί που κανείς συναντά όλο το παρελθόν του σε μερικές στιγμές, απλά επειδή τόλμησε να πιστέψει πως το είχε ξεγελάσει.
Πάνος Τράγος
7. LE GAMIN AU VELO, των Jean-Pierre και Luc Dardenne
Οι πάντα αξιόπιστοι Dardenne συνεχίζουν να αφουγκράζονται με ευαισθησία την ψυχική οδύνη ανθρώπων περιθωριοποιημένων είτε κοινωνικά, είτε οικογενειακά. Η οργή και ο θυμός του αγοριού της ταινίας λόγω της ανείπωτης περιφρόνησης που έχει υποστεί από τον βιολογικό του πατέρα καταλαγιάζει σιγά σιγά μέσω μιας ανιδιοτελούς αγάπης και κατανόησης που λαμβάνει από μια άτεκνη γυναίκα. Η συναισθηματική προσέγγιση των δύο δεν πραγματοποιείται δίχως εμπόδια, καθώς η κοινωνία παραμονεύει, όντας αμείλικτη για το κάθε στραβοπάτημα. Από τις πιο φωτεινές ταινίες των σκηνοθετών, οι οποίοι όμως επισημαίνουν με την κάθε ευκαιρία ότι η πορεία του ήρωα θα είναι κάθε άλλο παρά αρμονική.
Γιώργος Μπουκάτσας
8. LE HAVRE, του Aki Kaurismaki
Στη συνάντηση του Marcel με τον μικρό λαθρομετανάστη, Idrissa, ο Kaurismäki θα βρει το κλειδί που θα ανοίξει τις πόρτες της καλά κρυμμένης αισιοδοξίας του. Στη μουντή φωτογραφία του εισβάλλει πλούσιο χρώμα και η καθιερωμένη ηττοπάθεια των alter ego χαρακτήρων του δίνει τη θέση σε ένα μάτσο παρίες που όχι απλά δεν πτοούνται από τίποτα, αλλά μοιάζουν να πιστεύουν ότι μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Ο αγαπημένος Φιλανδός δημιουργός θα συναντήσει τη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα, το πράττει όμως χωρίς βαρύγδουπες δηλώσεις, αλλά με ένα απλό, ανάλαφρο άγγιγμα που φέρνει μνήμες από Chaplin ή από Tati. Οι ήρωές του θα οργανωθούν ( όχι με τους όρους συνειδητής πολιτικής στράτευσης αλλά με εκείνους του ανθρωπιστικού πνεύματος) για να δώσουν ένα καλό μάθημα για τα μυστικά της συμπάθειας. Και φυσικά θα ανταμειφθούν γι’ αυτό: η σκηνή της χειραψίας του μικρού Idrissa με την άρρωστη Arletty στο νοσοκομείο είναι ίσως η κινηματογραφική δήλωση της χρονιάς.
Αχιλλέας Παπακωνσταντής
9. THE DEEP BLUE SEA, του Terence Davies
10. ONCE UPON A TIME IN ANATOLIA, του Nuri Bilge Ceylan
O σπουδαίος Τούρκος σκηνοθέτης με την τελευταία και σημαντικότερή του ταινία στήνει μια πραγματεία απέναντι στην αδυναμία πλήρους κατανόησης της πραγματικότητας. Υιοθετώντας και υπονομεύοντας παράλληλα τις συμβάσεις του αστυνομικού θρίλερ, ψηλαφώντας τα λεπτά όρια μεταξύ φαίνεσθαι και είναι, ενώ θέτοντας παράλληλα και το θέμα της ατομικής ευθύνης σε επίπεδο καθημερινής πρακτικής, δίνει μια γνωσιολογική σπουδή εφάμιλλη του L'Avventura του Antonioni. Αν δεν είχε την ατυχία να συμπέσει στο Φεστιβάλ των Καννών με το Tree of Life, θα είχε κερδίσει έναν από τους δικαιότερους Χρυσούς Φοίνικες στην ιστορία του θεσμού.
Γιώργος Μπουκάτσας
- TAKE SHELTER, του Jeff Nichols
Εξαιρετική αλληγορία πάνω στις ανασφάλειες του μέσου αμερικανού εργάτη στη σύγχρονη εποχή. Ο ταλαντούχος Nichols πετυχαίνει μια εξαιρετική ισορροπία μεταξύ αντικειμενικής και υποκειμενικής θεώρησης της πραγματικότητας, δίνοντας έμφαση στα άκρως πραγματικά γενεσιουργά αίτια της δεύτερης, η οποία σταδιακά θα εκτοπίσει την πρώτη στο μυαλό του κεντρικού ήρωα. Άκρως εμπνευσμένη η εικαστική σύνθεση της ταινίας (το υπό κατασκευή καταφύγιο σε μια γωνιά του κήπου συνεχώς μεγαλώνει ταυτόχρονα με την εμμονή του ήρωα, σαν μια ανωμαλία στην άκρη του εγκεφάλου του), αλλά και το ανοιχτό σε ερμηνείες φινάλε.
Γιώργος Μπουκάτσας
Η λίστα περιλαμβάνει τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα της ψηφοφορίας των συντακτών του blog για τις ταινίες που κυκλοφόρησαν στις ελληνικές αίθουσες από 25/08/2011 μέχρι 16/08/2012.
Αναλυτικά οι επιλογές:
Γιώργος Μπουκάτσας
1. Tinker Tailor Soldier Spy
2. Once Upon A Time In Anatolia
3. Hugo
4. The Deep Blue Sea
5. Take Shelter
6. Elena
7. Les Neiges du Kilimandjaro
8. The War Horse
9. Oslo, 31st August
10. Le Gamin au Velo
11. Midnight in Paris
12. A Dangerous Method
13. Drive
14. A Separation
15. Moonrise Kingdom
Aχιλλέας Παπακωνσταντής
1. Midnight in Paris
2. Tinker Tailor Soldier Spy
3. A Separation
4. The Deep Blue Sea
5. Hugo
6. Le Havre
7. Drive
8. The Artist
9. Melancholia
10. Once Upon A Time In Anatolia
11. Le Gamin Au Velo
12. The Ides of March
13. Elena
14. The Girl With The Dragon Tattoo
15. Margin Call
Μαριάννα Ράντου
1. Hugo
- Tinker Tailor Soldier Spy
3. We Need To Talk About Kevin
4. Shame
5. Midnight in Paris
6. Drive
7. The Guard
8. Le Havre
9. Moonrise Kingdom
10. Tyrannosaur
11. Les Neiges du Kilimandjaro
12. Le Gamin au Velo
13. The Artist
14. A Separation
15. The Avengers
Πάνος Τράγος
1. Shame
2. A Separation
3. Midnight in Paris
4. Take Shelter
5. Drive
6. Tinker Tailor Soldier Spy
7. Le Gamin au Velo
8. Wuthering Heights
9. Melancholia
10. Le Havre
11. Tyrannosaur
12. The Skin I Live In
13. Once Upon A Time In Anatolia
14. The Grey
15. Moonrise Kingdom
Έχοντας ξεμπερδέψει με την πηγή του τρόμου πολύ πριν το κινηματογραφικό genre με μια βαμπιρική ιστορία που αντιστοίχιζε το φόβο της αιώνιας ζωής με τον απόλυτο τρόμο της αιώνιας μοναξιάς (σε έναν κόσμο όπου οι πάντες είναι προορισμένοι να πεθαίνουν), ο Τόμας Άλφρεντσον αφήνει την -αδικοχαμένη- Μπρίτζετ Ο'Κόνορ να κεντήσει πάνω στο διάσημο βιβλίο του Τζον ΛεΚαρέ ένα πραγματικό χάος με μοναδικό σκοπό να υπονομεύσει την αστυνομική ίντριγκα. Η σκηνοθετική τρικλοποδιά ρίχνει στο καναβάτσο το πιστολίδι, το πολιτικό κλίμα του Ψυχρού Πολέμου, το ανθρωποκυνηγητό και πρωταγωνιστεί την αξία ή, καλύτερα, τη χαμένη αξία σε έναν κόσμο μάταιο (δίχως τίποτα να ελέγχεται από τον εαυτό μας), έναν κόσμο που βασιλεύει η μοναξιά - και η προδοσία. Η προδοσία σαν κορύφωση ενός τελετουργικού, μυσταγωγικού κινηματογραφικού ταξιδιού παράδοσης, αλλά όχι παραίτησης, που καρφώνεται στο μυαλό ακόμα και των αμύητων ως στιλιστική αποθέωση.
Πάνος Τράγος
2. MIDNIGHT IN PARIS, του Woody Allen
Ο Allen επιστρατεύει τον μαγικό ρεαλισμό, στον οποίο κι αρίστευσε τρεις δεκαετίες πίσω με το Πορφυρό Ρόδο, για να καταγράψει μια συλλογική αναζήτηση του χαμένου χρόνου και να εικονογραφήσει την αγαπημένη του αντιπαράθεση ανάμεσα στο άσβεστο πάθος και τον εύκολο συμβιβασμό. Αποτίνοντας το δικό του φόρο τιμής στη δεκαετία του ’20 και στους καλλιτέχνες της, επιδίδεται ταυτόχρονα σε έναν αφοπλιστικό αυτοσαρκασμό για τη νοσταλγία που υιοθετείται ως εύκολη λύση. Όσο και να υποσκάπτει όμως τη ρομαντική μας πλευρά, δεν μπορεί να κρύψει τη λαχτάρα του για αυτήν, κι εδώ ακριβώς διαπιστώνει (με τους θεατές να στέκουν ευτυχείς μάρτυρες) τη θέση του και, μαζί, την καλή του τύχη. Δεν είναι παρά ένας παραμυθάς μεθυσμένος με τις απεριόριστες δυνατότητες που του προσφέρει απλόχερα η τέχνη του. Η μαγεία της νοσταλγίας και το ταξίδι που περικλείει εντός της είναι εγγενή στοιχεία της έβδομης τέχνης. Μόνο στο σινεμά, εντός της σκοτεινής αίθουσας, ο χρόνος και ο θάνατος (μοιάζουν να) τιμωρούνται για την αλαζονεία της παντοδυναμίας τους. Όσο για το ίδιο το Παρίσι, σε μια σχέση συμπληρωματική, ποτέ άλλοτε μια ταινία δεν λάτρεψε τόσο μια πόλη και την ατμόσφαιρά της και ποτέ άλλοτε μια πόλη δεν ερωτεύτηκε το ίδιο το σινεμά που την επισκέφτηκε.
Αχιλλέας Παπακωνσταντής
3. HUGO, του Martin Scorsese
Είναι δύσκολο να γράψει κανείς για την ιστορία του «Hugo» και να μεταδώσει ταυτόχρονα με ακρίβεια το μεγαλείο της ταινίας. Να μεταδώσει με επαρκή τρόπο την αγάπη του Scorsese για το σινεμά, μια αγάπη που ξεχειλίζει από κάθε κάδρο και που δεν μπορεί παρά να σε ζεστάνει παρακολουθώντας τη. Το «Hugo» είναι μια απερίγραπτα όμορφη ταινία που υμνεί την ομορφιά των ταινιών. Είναι ένα συγκινητικό παραμύθι που έχει βαλθεί να αναδείξει τη ζεστασιά των κινηματογραφικών παραμυθιών. Είναι πάνω απ' όλα ένα μαγικό ταξίδι της φαντασίας, που μας ταξιδεύει στο πρώτο φανταστικό κινηματογραφικό ταξίδι που γυρίστηκε ποτέ: εκεί ακριβώς που ο μικρός Hugo θα βρει τις αναμνήσεις και τη ζεστασιά που έψαχνε, κι οι υπόλοιποι χαρακτήρες θα βρουν τη χαμένη τους αισιοδοξία, και εμείς, οι σύγχρονοι θεατές από την άλλη πλευρά της οθόνης θα ανακαλύψουμε για ακόμα μια φορά ποια είναι η μαγεία του κινηματογράφου, διά χειρός Scorsese.
Μαριάννα Ράντου
4. DRIVE, του Nicolas Winding Refn
Ο Ryan Gosling κατοικεί το φάντασμα ενός Alain Delon ή ενός DeNiro, ετεροχρονισμένος με το περιβάλλον του, και δένει απόλυτα με το εθιστικό 80’s soundtrack, μουσικό ένδυμα ενός κόσμου όπου το millennium είναι ήδη μακρινό παρελθόν. Ο φουτουρισμός που γνώρισε την κινηματογραφική του έκρηξη τριάντα χρόνια πριν φαντάζει εδώ, σε ένα άνευ προηγουμένου ονοματολογικό οξύμωρο, παρωχημένος. Οι συχνότητές του Οδηγού είναι ξένες στους ανθρώπους και τη ζωή ολόγυρα. Γι’ αυτό κι όταν ερωτεύεται, το κάνει με την αφέλεια μικρού αγοριού. Γι’ αυτό κι όταν επιτίθεται, το κάνει με κτηνώδη βία. Οι pulp καταβολές στην αφήγηση συγχρωτίζονται με ένα καθαρό σινεμά υψηλής αισθητικής. Στην εποχή των υπερ-σκηνοθετημένων, υπερ-μονταρισμένων ταινιών δράσης, το Drive έρχεται να δοξάσει την αθωότητα ενός κινηματογράφου που χτίζει πάνω στις λιγωτικές σιωπές, χωρίς να γκρεμίζει στις καίριες εκρήξεις αδρεναλίνης.
Αχιλλέας Παπακωνσταντής
5. A SEPARATION, του Asghar Farhadi
Ίσως πρόκειται για το πιο τίμια διαλεκτικό μελόδραμα της πρόσφατης (και όχι μόνο) κινηματογραφικής μνήμης και γεγονός είναι ότι μέσα από φαινομενικά υπερβολικά - μέσα στη συνάθροισή τους - σεναριακά σχήματα (το διαζύγιο, το παιδί που μένει στη μέση, ο άρρωστος παππούς, η τραυματική αποβολή μιας εγκύου) χτίζεται μια κοινωνικοπολιτική κριτική ασυναγώνιστης διαύγειας και καίριας αποτελεσματικότητας. Τοποθετώντας τους (δουλεμένους στην εντέλεια) χαρακτήρες του ενώπιον ηθικών διλημμάτων, ο Farhadi σκιαγραφεί το πορτρέτο μιας κοινωνίας κι ενός συστήματος γεμάτου αντιφάσεις, το κόστος των οποίων βαραίνει άμεσα το άτομο. Ψέματα, φτώχεια, κατάθλιψη, θρησκευτική πίεση, η ανάγκη για ηθική ακεραιότητα, όλα εικονογραφούνται σα φράγματα που χωρίζουν ζευγάρια, φίλους και, εν τέλει, τους ανθρώπους, διευρύνοντας έτσι το πρώτο, παραπλανητικό επίπεδο του τίτλου της ταινίας. Παίζοντας με τις πεποιθήσεις και τις ιδεολογικές προκαταλήψεις του θεατή, ο Farhadi τον «επιπλήττει» για τα εύκολα συμπεράσματά του, όπως ακριβώς θα το έπραττε η ίδια η ζωή. Οι τίτλοι τέλους θα πέσουν όσο το τελευταίο πλάνο βρίσκεται ακόμα εν ζωή, τοποθετώντας μας στην άκρως άβολη θέση να πάρουμε την ταινία μαζί μας, να περάσουμε μέσα από την ίδια ηθική, πολιτική, ιδεολογική δοκιμασία και να αναγκαστούμε να εξέλθουμε της αμέτοχης στάσης μας.
Αχιλλέας Παπακωνσταντής
6. SHAME, του Steve McQueen
Πολύ πριν επαναληφθούν μηχανικά τα πρώτα πλάνα του Shame, όπου ένας άνδρας περιφέρεται γυμνός στο αυστηρά τακτοποιημένο σπίτι του, κλείνοντας τα αυτιά στη φωνή που εκλιπαρεί για προσοχή από τον τηλεφωνητή, τα σημάδια ενός κόσμου όπου κάθε συναίσθημα έχει εξαληφθεί οργανώνουν ένα μετωπικό χτύπημα στην αποτυχία της άνευ όρων συμπεριφοράς. Ο πιο τολμηρός αυτή τη στιγμή σκηνοθέτης στον κόσμο εμπιστεύεται το όραμα που θα ξεγυμνώσει το μισό πληθυσμό της γης στο μεγαλειώδες ταλέντο του Μίκαελ Φασμπέντερ και μαζί παραδίδουν το πιο σκληρό πορτρέτο αστικής απομόνωσης, το πορτρέτο ενός ανθρώπου σε μανία διαχείρισης και επινοημένης ενοχής του συμπλέγματος της επικοινωνίας, το πιο απλό πράγμα στο ένστικτο του ανθρώπου που κατάφερε να γίνει ο εφιάλτης του. Μια αλήθεια γυμνή που φέρνει εσωτερικό, καθολικό πόνο και περιγράφει τον άνδρα σε ελεύθερη πτώση, στην οδυνηρή έκσταση της λανθασμένης κορύφωσης, εκεί που κανείς συναντά όλο το παρελθόν του σε μερικές στιγμές, απλά επειδή τόλμησε να πιστέψει πως το είχε ξεγελάσει.
Πάνος Τράγος
7. LE GAMIN AU VELO, των Jean-Pierre και Luc Dardenne
Οι πάντα αξιόπιστοι Dardenne συνεχίζουν να αφουγκράζονται με ευαισθησία την ψυχική οδύνη ανθρώπων περιθωριοποιημένων είτε κοινωνικά, είτε οικογενειακά. Η οργή και ο θυμός του αγοριού της ταινίας λόγω της ανείπωτης περιφρόνησης που έχει υποστεί από τον βιολογικό του πατέρα καταλαγιάζει σιγά σιγά μέσω μιας ανιδιοτελούς αγάπης και κατανόησης που λαμβάνει από μια άτεκνη γυναίκα. Η συναισθηματική προσέγγιση των δύο δεν πραγματοποιείται δίχως εμπόδια, καθώς η κοινωνία παραμονεύει, όντας αμείλικτη για το κάθε στραβοπάτημα. Από τις πιο φωτεινές ταινίες των σκηνοθετών, οι οποίοι όμως επισημαίνουν με την κάθε ευκαιρία ότι η πορεία του ήρωα θα είναι κάθε άλλο παρά αρμονική.
Γιώργος Μπουκάτσας
8. LE HAVRE, του Aki Kaurismaki
Στη συνάντηση του Marcel με τον μικρό λαθρομετανάστη, Idrissa, ο Kaurismäki θα βρει το κλειδί που θα ανοίξει τις πόρτες της καλά κρυμμένης αισιοδοξίας του. Στη μουντή φωτογραφία του εισβάλλει πλούσιο χρώμα και η καθιερωμένη ηττοπάθεια των alter ego χαρακτήρων του δίνει τη θέση σε ένα μάτσο παρίες που όχι απλά δεν πτοούνται από τίποτα, αλλά μοιάζουν να πιστεύουν ότι μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Ο αγαπημένος Φιλανδός δημιουργός θα συναντήσει τη σύγχρονη πολιτική πραγματικότητα, το πράττει όμως χωρίς βαρύγδουπες δηλώσεις, αλλά με ένα απλό, ανάλαφρο άγγιγμα που φέρνει μνήμες από Chaplin ή από Tati. Οι ήρωές του θα οργανωθούν ( όχι με τους όρους συνειδητής πολιτικής στράτευσης αλλά με εκείνους του ανθρωπιστικού πνεύματος) για να δώσουν ένα καλό μάθημα για τα μυστικά της συμπάθειας. Και φυσικά θα ανταμειφθούν γι’ αυτό: η σκηνή της χειραψίας του μικρού Idrissa με την άρρωστη Arletty στο νοσοκομείο είναι ίσως η κινηματογραφική δήλωση της χρονιάς.
Αχιλλέας Παπακωνσταντής
9. THE DEEP BLUE SEA, του Terence Davies
Δεύτερη μεταφορά στην μεγάλη οθόνη του βραβευμένου θεατρικού
του Terence Rattigan,
η κατά Terence Davies εκδοχή είναι πάνω από όλα μια τελετουργική μύηση στην ίδια
τη φύση του κινηματογραφικού μέσου. Ο κορυφαίος στιλίστας του σύγχρονου
ευρωπαϊκού σινεμά περικυκλώνει με την αισθησιακή κίνηση της κάμεράς του τα
αυτοκαταστροφικά πάθη της ηρωίδας του (η Rachel Weisz εδώ στην πιο εύθραυστη ερμηνεία της)
και πετυχαίνει ένα στόχο διπλό: αφενός να κοινωνήσει στο θεατή την
κλειστοφοβική αγωνία μιας γυναίκας που συνειδητοποιεί ότι η λογική τελειώνει
εκεί που ο έρωτας αρχίζει, κι αφετέρου να καθρεφτίσει τα συλλογικά αδιέξοδα της
μεταπολεμικής Βρετανίας που παλεύει να χωρέσει σε έναν κόσμο κυριευμένο από τις
τραυματικές της μνήμες. Αν ο Wong Kar Wai γύριζε ένα σενάριο του Bergman ή του Rossellini, το αποτέλεσμα θα έμοιαζε
κάπως σαν το The Deep Blue Sea.
Αχιλλέας Παπακωνσταντής
10. ONCE UPON A TIME IN ANATOLIA, του Nuri Bilge Ceylan
O σπουδαίος Τούρκος σκηνοθέτης με την τελευταία και σημαντικότερή του ταινία στήνει μια πραγματεία απέναντι στην αδυναμία πλήρους κατανόησης της πραγματικότητας. Υιοθετώντας και υπονομεύοντας παράλληλα τις συμβάσεις του αστυνομικού θρίλερ, ψηλαφώντας τα λεπτά όρια μεταξύ φαίνεσθαι και είναι, ενώ θέτοντας παράλληλα και το θέμα της ατομικής ευθύνης σε επίπεδο καθημερινής πρακτικής, δίνει μια γνωσιολογική σπουδή εφάμιλλη του L'Avventura του Antonioni. Αν δεν είχε την ατυχία να συμπέσει στο Φεστιβάλ των Καννών με το Tree of Life, θα είχε κερδίσει έναν από τους δικαιότερους Χρυσούς Φοίνικες στην ιστορία του θεσμού.
Γιώργος Μπουκάτσας
- TAKE SHELTER, του Jeff Nichols
Εξαιρετική αλληγορία πάνω στις ανασφάλειες του μέσου αμερικανού εργάτη στη σύγχρονη εποχή. Ο ταλαντούχος Nichols πετυχαίνει μια εξαιρετική ισορροπία μεταξύ αντικειμενικής και υποκειμενικής θεώρησης της πραγματικότητας, δίνοντας έμφαση στα άκρως πραγματικά γενεσιουργά αίτια της δεύτερης, η οποία σταδιακά θα εκτοπίσει την πρώτη στο μυαλό του κεντρικού ήρωα. Άκρως εμπνευσμένη η εικαστική σύνθεση της ταινίας (το υπό κατασκευή καταφύγιο σε μια γωνιά του κήπου συνεχώς μεγαλώνει ταυτόχρονα με την εμμονή του ήρωα, σαν μια ανωμαλία στην άκρη του εγκεφάλου του), αλλά και το ανοιχτό σε ερμηνείες φινάλε.
Γιώργος Μπουκάτσας
Η λίστα περιλαμβάνει τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα της ψηφοφορίας των συντακτών του blog για τις ταινίες που κυκλοφόρησαν στις ελληνικές αίθουσες από 25/08/2011 μέχρι 16/08/2012.
Αναλυτικά οι επιλογές:
Γιώργος Μπουκάτσας
1. Tinker Tailor Soldier Spy
2. Once Upon A Time In Anatolia
3. Hugo
4. The Deep Blue Sea
5. Take Shelter
6. Elena
7. Les Neiges du Kilimandjaro
8. The War Horse
9. Oslo, 31st August
10. Le Gamin au Velo
11. Midnight in Paris
12. A Dangerous Method
13. Drive
14. A Separation
15. Moonrise Kingdom
Aχιλλέας Παπακωνσταντής
1. Midnight in Paris
2. Tinker Tailor Soldier Spy
3. A Separation
4. The Deep Blue Sea
5. Hugo
6. Le Havre
7. Drive
8. The Artist
9. Melancholia
10. Once Upon A Time In Anatolia
11. Le Gamin Au Velo
12. The Ides of March
13. Elena
14. The Girl With The Dragon Tattoo
15. Margin Call
Μαριάννα Ράντου
1. Hugo
- Tinker Tailor Soldier Spy
3. We Need To Talk About Kevin
4. Shame
5. Midnight in Paris
6. Drive
7. The Guard
8. Le Havre
9. Moonrise Kingdom
10. Tyrannosaur
11. Les Neiges du Kilimandjaro
12. Le Gamin au Velo
13. The Artist
14. A Separation
15. The Avengers
Πάνος Τράγος
1. Shame
2. A Separation
3. Midnight in Paris
4. Take Shelter
5. Drive
6. Tinker Tailor Soldier Spy
7. Le Gamin au Velo
8. Wuthering Heights
9. Melancholia
10. Le Havre
11. Tyrannosaur
12. The Skin I Live In
13. Once Upon A Time In Anatolia
14. The Grey
15. Moonrise Kingdom